هەرێم نیوز
ئا. فواد زادە
ئەمڕۆ دەمەوێت باس لە پێشکەوتنێکی سەرنجڕاکێش بکەم لە جیهانی زیرەکیی دەستکرد (AI) و فێربوونی ئامێر (Machine Learning)، کە لەلایەن تیمەکانی توێژینەوەی گۆگڵ (Google Research) ەوە ناسێنراوە: "فێربوونی هێلانەیی" (Nested Learning). ئەمە تەنها ناوێکی سەرنجڕاکێش نییە، بەڵکو گۆڕانکارییەکی بنەڕەتییە لە شێوازی فێربوونی ئامێرەکانمان.
کێشەکە چی بوو؟
تا ئێستا، یەکێک لە گەورەترین ئاستەنگەکان لە فێربوونی ئامێردا بریتی بوو لە "لەبیرچوونەوەی کارەساتبار" (Catastrophic Forgetting). ئەمە ڕوودەدات کاتێک مۆدێلێکی فێربوونی ئامێر شتێکی نوێ فێردەبێت، بەڵام بەهۆیەوە ئەو زانیارییە گرنگانەی پێشتر فێری ببوو، لەبیری دەچێتەوە. وەک ئەوە وایە کە کتێبێکی نوێ بخوێنیتەوە و هەموو ئەو کتێبانەی پێشتر خوێندووتنەتەوە لەبیرت بچێتەوە! ئەمە وای کردبوو پرۆسەی "فێربوونی بەردەوام" (Continual Learning) - واتە فێربوونی بەردەوام بەبێ لەدەستدانی زانیاری - زۆر قورس بێت.
فێربوونی هێلانەیی (Nested Learning)
توێژەرانی گۆگڵ شێوازێکی نوێیان دۆزیوەتەوە کە کێشەی "لەبیرچوونەوەی کارەساتبار" چارەسەر دەکات. بیرۆکەکە زۆر سادە و کاریگەرە: لەبری ئەوەی مۆدێلەکە زانیارییە کۆنەکان بسڕێتەوە بۆ جێگیرکردنی زانیارییە نوێیەکان، "فێربوونی هێلانەیی" چین یان توێژاڵی نوێ زیاد دەکات بۆ مۆدێلەکە. ئەم چینە نوێیانە زانیارییە تازەکان لەخۆدەگرن، لە کاتێکدا زانیارییە کۆنەکان وەک کرۆکێک پارێزراو دەمێننەوە.
وێنەکە چیمان پێدەڵێت؟
وێنەکە بە جوانی ئەم چەمکە ڕوون دەکاتەوە. کرۆکە شینەکەی ناوەوە بریتییە لە "زانیارییە کۆنەکان" کە مۆدێلەکە لە سەرەتادا فێری بووە. کاتێک مۆدێلەکە دەبێت شتێکی نوێ فێربێت (فێربوونی نوێ ١)، چینێکی نوێی پرتەقاڵی بە دەوریدا دروست دەبێت کە زانیارییە نوێیەکان هەڵدەگرێت، بەبێ ئەوەی دەستکاری کرۆکە شینەکە بکات. دواتر، کاتێک زانیاریی زیاتر (فێربوونی نوێ ٢) زیاد دەکرێت، چینێکی سەوز دروست دەبێت. بەم شێوەیە، مۆدێلەکە گەشە دەکات و دەتوانێت بەردەوام فێربێت و زانیارییە نوێیەکان زیاد بکات، بێ ئەوەی شتەکانی پێشوو لەبیر بکات. ئەمە ڕێک وەک شێوازی گەشەکردنی "بووکەڵە ڕووسییەکان" (Matryoshka Dolls) دەچێت، کە یەکێکی بچووک لەناو یەکێکی گەورەتردایە!
کاریگەری ئەمە چی دەبێت؟
"فێربوونی هێلانەیی" هەنگاوێکی گەورەیە بەرەو دروستکردنی سیستەمی زیرەکیی دەستکرد کە توانای فێربوونیان بەردەوام بێت و بتوانن لەگەڵ جیهانی بەردەوام گۆڕاودا خۆیان بگونجێنن، هاوشێوەی فێربوونی مرۆڤ. ئەمە ڕێگە خۆش دەکات بۆ گەشەپێدانی AI لە بوارەکانی وەک ئۆتۆمبێلی خۆ-لێخوڕین، پزیشکی، و سیستمە ڕاسپێرەکان کە بە بەردەوامی پێویستیان بە نوێکردنەوەی زانیاری هەیە.
پێشکەوتنێکی زۆر گرنگە کە ئومێدێکی گەورە دەبەخشێت بۆ داهاتووی زیرەکیی دەستکرد.