هەرێم نیوز
لەگەڵ ئەوەی تاران گورزێکی بەهێزی بەرکەوتوە، ڕۆژی دووشەممە، بە تیرۆرکردنی فەرماندەی ئۆپەراسیۆنەکانی سوپای قودسی سوپای پاسدارانی ئێران لە سوریا و لوبنان، محەمەد ڕەزا زاهیدی، کە ئیسرائیل تۆمەتباردەکات، کاردانەوە ئەگەرییەکانی تاران لە نێوان وەڵامدانەوەی بێ ڕەنگدا دەگۆڕێت ، یان پەرەدەستێنێت تا ئەو ڕادەیەی کە بەرژەوەندییەکانی ئیسرائیل لە دەرەوەی وڵات بکاتە ئامانج.
ئەو هێرشە بوەهۆى کوشتنى حەوت ئەندامى سوپاى پاسدارانى ئێران لە سوریا، لەنێو ئەم کوژراوانەشدا، محەمەد رەزا زاهدى هەیە، کە فەرماندەى باڵاى سوپاى پاسداران و بەرپرسى فەیلەقى قودس لە سوریا و لوبنان و کوشتنى ئەم بەرپرسە باڵا ئێرانییەش لەماوەى 45 ساڵى رابردودا یەکەمین کوشتنى فەرماندەى باڵاى ئێرانە لەلایەن ئیسرائیلەوە و یەکەمجاریشە ئیسرائیل راستەوخۆ ناوەندى دیپلۆماتى ئێران بکاتە ئامانج.
تیرۆرکردنی زاهیدی دوای چەند کاتژمێرێک بوو لە بۆردومانێکی فڕۆکەی بێفڕۆکەوان کە باڵەخانەیەکی بنکەیەکی هێزی دەریایی ئیسرائیلی لە بەندەری ئیلات کردە ئامانج و تەلئەبیبیش تارانی بەوە تۆمەتبار کرد کە لە پشت بۆردومانەکەوەیە.
وتەبێژی سوپای ئیسرائیل، لە ڕێگەی هەژماری خۆیەوە لە ماڵپەڕی “X” ئێوارەی ڕۆژی دووشەممە ڕایگەیاند: لە ماوەی کاتژمێرەکانی شەوی ڕابردوودا فڕۆکەیەکی بێفڕۆکەوان کە لەلایەن ئێرانەوە دروستکراوە و ئاراستەی بەندەری ئیلات کراوە، خۆی کێشاوەتە سەر بنکەی دەریایی ئیلات، ئێمە لێکۆڵینەوەمان کردوە.
لە دیمەشق چی ڕوویدا؟
• تاران ڕایگەیاند کە بۆردومانەکە بووەتە هۆی گیانلەدەستدانی حەوت ڕاوێژکاری سەربازی کە سێ لەوانر فەرماندەی باڵا بوون.
• سوپای پاسدارانی ئێران لە بەیاننامەیەکدا ڕایگەیاند، لە هێرشەکەدا حەوت ڕاوێژکاری سەربازی کوژراون، لەوانە محەمەد ڕەزا زاهدی، فەرماندەی باڵای سوپای قودسی ئێران، قۆڵی دەرەکی سوپای پاسدارانە.
• میدیا فەرمییەکانی ئێران ڕایانگەیاند کە تاران پێی وایە زاهیدی ئامانجی هێرشەکە بووە، کە تێیدا جێگرەکەی و فەرماندە باڵایەکی دیکەش کوژراون، هەروەها چوار کەسی دیکەش کوژراون.
• بەگوێرەی میدیاکانی ئێران، زاهیدی وەک ڕاوێژکاری سەربازی لە سوریا کاری کردووە و تا ساڵی 2016 وەک فەرماندەی سوپای قودس لە لوبنان و سوریا کاری کردووە.
• ئیسرائیل لە مێژە دامەزراوە سەربازییەکانی ئێران و دامەزراوەکانی دیکەی سەر بە بریکارەکانی تاران لە سووریا دەکاتە ئامانج.
• ئەم لێدانانە لەگەڵ دەستپێکردنی هەڵمەتێکی سەربازیی ئیسرائیل بۆ سەر بزووتنەوەی حەماس زیادی کرد.
• ئەمە یەکەمجارە خودی کۆمەڵگەی کونسوڵخانە بۆردومان دەکرێت.
• ئیسرائیل بەزۆری لێدوان لەسەر ئەو هێرشانە نادات کە هێزەکانی لە سوریا دەستیان پێکردووە.
• لە وەڵامی پرسیارێکدا سەبارەت بە هێرشی ئاسمانی ڕۆژی دوشەممە لە سوریا، وتەبێژی سوپای ئیسرائیل وتی، “ئێمە هیچ لێدوانێک لەسەر ئەو هەواڵانەی لە میدیای بیانیدا بڵاودەکرێنەوە، هیچ لێدوانێک نادەین”.
ئێران چۆن لێدوانی لەسەر ئەو هێرشە دا؟
میدیا فەرمییەکان لە زاری ناسر کەنعانی وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێرانەوە، ڕۆژی دووشەممە ڕایانگەیاند، ئێران مافی خۆیەتی ڕێوشوێن بگرێتەبەر لە کاردانەوە بە هێرشی ئیسرائیل بۆ سەر کونسوڵخانەکەی لە دیمەشق.
ناسر کەنعانی وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران ڕایگەیاند کە تاران “جۆری وەڵامدانەوە و سزادان لە دژی دەستدرێژکار” دیاری دەکات.
حسێن ئەمیر عەبدوڵڵاهیان وەزیری دەرەوەی ئێران ڕۆژی دووشەممە لە پەیوەندییەکی تەلەفۆنیدا لەگەڵ هاوتا سوورییەکەی ڕایگەیاند کە تاران، ئیسرائیل بە بەرپرسیار دەزانێت لە لێکەوتەکانی هێرش بۆ سەر کونسوڵخانەی وڵاتەکەی لە دیمەشق و ئاماژەی بەوەشکرد کە هێرشکردنە سەر باڵەخانەی کونسوڵخانەکە “پێشێلکردنی سەرجەم ڕێککەوتننامە نێودەوڵەتییەکان پێکدەهێنێت .”
سیناریۆکانی وەڵامدانەوەی ئێران
ئه حمەد ڕه حال شاره زای سه ڕبازی سوریا و مه حموود جابر شاره زای کاروباری ئێران، به دووری نازانن به ئامانجگرتنی کونسوڵخانه ی ئێران "هه نگاوێکه که ڕەنگه ململانێی زیاتر له ناوچه که به دواوه بێت".
ئەو دوو شارەزایە سیناریۆی ئەگەری وەڵامدانەوەی ئێران لەم چوارچێوەیەدا دەخەنە ڕوو، کە هەندێکیان وەک جاران مات و دووبارە دەبنەوە و هەندێکیشیان بریتی دەبن لە پەرەسەندن و فراوانکردنی بازنەی ئەو شەڕانەی کە لە سەرەتای سەرهەڵدانی ساڵی 2019ەوە ڕوویانداوە شەڕی غەززە:
- ڕەنگە ئێران پاڵ بە حزبوڵڵای لوبنانەوە بنێت بۆ ئەوەی مووشەک ئاراستەی ئامانجەکانی ئیسرائیل بکات یان ئۆپەراسیۆن لە ناوخۆی ئیسرائیل ئەنجام بدات.
- پەرەسەندنی میلیشیاکانی لایەنگری تاران لە سوریا: ڕەنگە ئێران میلیشیاکان بەکاربهێنێت بۆ دەستپێکردنی هێرش بۆ سەر شوێنە سەربازییەکانی ئەمریکا لە عێراق و سوریا، بەتایبەتی لە ناوچەکانی ڕۆژئاوای فورات.
- وەڵامێکی ڕاستەوخۆ بۆ ئیسرائیل: ڕەنگە تاران هەڵبژێرێت وەڵامی ڕاستەوخۆی تەلئەبیب بداتەوە بە ئەنجامدانی هێرش بۆ سەر ئامانجە ئیسرائیلییەکان لە ناوچەکە و دەرەوەی وڵات، نەک لە ناوخۆی ئیسرائیل، وەک ئەوەی ڕوویدا لە بەئامانجگرتنی بینایەک لە هەولێر لە هەرێمی کوردستانی عێراق لەگەڵ... مووشەکەکان، لە مانگی یەکی ساڵی ڕابردوودا، بانگەشەی ئەوەی کرد کە بارەگای دەزگای هەواڵگری ئیسرائیلە.مۆساد، یان بە ئامانجگرتنی کەشتییەکانی ئیسرائیل لە دەریادا، و باڵیۆزخانەکانی ئیسرائیل لەو وڵاتانەی کە ئاسایشیان لاوازە.
ئیسرائیل دەیان کەسی کوشتووە، جا ئێرانییەکانی سەر بە سوپای پاسداران کە لە سوریا کاردەکەن، یان سەرکردە و ئەندامانی حزبوڵای سەر بە ئێران لە لوبنان، بە هێرشی ئاسمانی، لەو کاتەوەی میلیشیاکانی سەر بە ئێران چوونەتە ئەو شەڕەی کە حەماس لە7ی ئۆکتۆبەر دەستیپێکردبوو دژی ئیسرائیل.
تا ئێستا کاردانەوەکانی ئێران، بە پێی هەڵسەنگاندنی پسپۆڕانی ئەم ڕوداوە، بۆ ئاستی تۆڵەسەندنەوە لە تیرۆرکردنی سەرکردە باڵاکانی ئەمنی لە سوپای پاسداران و بەرز نەبووەتەوە، بەو پێیەی سنووردار بوون بە بۆردومانی مووشەکی یان ئەو هێرشانەی کە لەلایەن... میلیشیاکانی سەر بە عێراق و لوبنان لەسەر ئامانجەکانی ئیسرائیل، کە بە دەگمەن بووە هۆی کوژراو یان برینداربوونی ئیسرائیلییەکان.
هەروەها ئەمە ئەو کاردانەوەیە دەهێنێتە بەرچاو کە نەگەیشتە ئاستی تیرۆرکردنی فەرماندەی سوپای قودس لە سوپای پاسداران قاسم سولەیمانی لە هەڵمەتێکی ئەمریکی بۆ بەغدا لە مانگی یەکی ساڵی 2020، لە کاتێکدا تاران دوو بنکەی ئەمریکی لە عێراق بۆردومان کرد .