لە زانستی سیاسیدا قەیرانی دەستوری((Constitutional crisis بە مانای شكستی دەستور لە جێبەجێكردنی ئەركە سەرەكیەكان دێ، بە واتایەكی تر قەیرانی دەستوری بریتی یە لە پێشێلكردنی دەقەكانی دەستور لە لایەن دەسەڵاتەكان و دامەزراوەكانی دەوڵەت، دەتوانین ئەوەش بڵێین قەیرانی دەستوری لە ئەنجامی بوونی ناڕوونی و لێڵی دەقەكانی دەستورەوە  سەرهەڵدەدات، بەو هۆکارەوە لایەنەكان شیكردنەوەی جیاواز بۆ دەقە ناڕوونەكان دەکەن و لە ئەنجامدا ناكۆكی دەستوری سەرهەڵدەدات.
ئەوەی پەیوەستە بە دەستوریکردنی نەوت و گاز لە عێراق دەگەڕێتەوە بۆ دەوڵەمەندی ئەو وڵاتە بەو سامانە کە لە ڕیزبەندی پێشەوەی وڵاتانی دەوڵەمەندە بە یەدەگی نەوت و گاز، 
هەروەها عێراق بودجەی گشتی ساڵانەی لە سەر بنەمای ڕێژەی داهاتی نەوت دادەڕێژێ، بۆیە بایەخی ئەم سامانە هاندەر بوو بۆ ئەوەی یاسادانەری دەستوری پرسی نەوت و گاز بە دەستوری بكات.
دوو ماددە لە دەستوری هەمیشەیی عێراق تەرخانكران بۆ خستنەڕووی خاوەنداریەتی و بەڕێوەبردنی سامانی نەوت  وگاز، یەكەمیان ماددەی (111)ی دەستورە كە خاوەنداریەتی ئەم سامانە دەگەڕێنێتەوە بۆ گەلی عێراق لە سەرجەم هەرێم و پارێزگاكاندا، دووەمیان ماددەی (112)ی دەستورە كە لە دوو بڕگە پێکهاتووە، بڕگەی یەكەم باس لە بەیەكەوە بەڕێوەبردنی كێڵگەكانی نەوتی ئێستایە لە نێوان حكومەتی فیدڕالی و هەرێم و پارێزگاكان، بڕگەی دووەم باس لە ڕەنگڕێژكردنی سیاسەتی ستراتیژی هاوبەش بۆ پەرەپێدان و بەرەو پێشبردنی سامانی نەوت و گاز دەکات،
ئەم دوو ماددە دەستوریە ناڕوونی و لێڵی تێدایە، واتا بە دەستوریكردنی نەوت و گاز گرینگ و پێویست بوو بۆ عێراق، لە هەمان کاتدا ئەم  ناڕوونی یە لە دەقەكانی دەستور درێژەی بە ناكۆكیەكانی نێوان حكومەتی فیدڕالی و هەرێمی كوردستاندا پەیوەست بە خاوەنداریەتی و ئالیەتی بەڕێوەبردنی سامانی نەوت و گازدا، بۆ بەرچاو ڕوونی دەقە دەستوریەكان لە بڕگەی یەكەمی ماددەی (112) یاسادانەر ئاماژەی بە ڕێكخستنی بەڕێوەبردنی نەوت و گاز لە ڕێگای یاسایەكەوە كردووە، واتا بۆ ڕێكخستنی هەموو ئەمانە پێویستە یاسای نەوت و گازی فیدڕالی بە سازانی لایەنەكان دەربچێ، كە تیایدا سنوری خاوەنداریەتی و كێڵگە نەوتیەكانی ئێستا و ئایندە ڕوون بكاتەوە، بە هەمان شێوە میكانیزمی بەڕێوەبردن و پەرەپێدانی كێڵگە نەوتیەكانی ئێستا و ئایندەش ڕوون بكاتەوە.
بەڵام ڕەشنوسی یاسای نەوت  وگاز وەكو خۆی مایەوە و ماوەی 18 ساڵە ڕەشنووسەكە نەبۆتە یاسا، هەموو ئەمانە وای كرد دوو ئاڕاستەی جیاواز بۆ بەڕێوەبردنی نەوت و گاز لە عێراق بگیرێتە بەر، ئەویش ئاراستەی حكومەتی ئیتیحادی و حكومەتی هەرێمی كوردستانە، تیایدا جۆریەتی ئەو گرێبەستەی وەك بنەمایەك بۆ مامەڵەكردن لەگەڵ كۆمپانیاكانی بواری نەوت و گاز جیاوازە، حكومەتی فیدڕالی پشت بە جۆری گرێبەستی (Risk Service  Contract)، لە بەرامبەردا هەرێمی كوردستان جۆری گرێبەستی(Production Sharing contract) هەڵبژاردووە وەك بنەمایەك بۆ مامەڵە كردن لەگەڵ كۆمپانیاكانی وەبەرهێنەری نەوت، لەسەر بنەمای ئەم گرێبەستانە سامانی نەوت و گاز بەڕێوەدەبردرێن و كێڵگەكانی نەوت پەرەیان پێدەدرێ.
بۆ ڕزگار بوون لە قەیرانی دەستور ئەولەویەت ڕێز گرتنە لە ناوەڕۆکی دەستور و پابەند بوونیەتی پێوەی، بۆ دەرچوون لە ناڕوونی دەقەکان   تەفسیری دەقەکانمان هەیە کە ئەرکی دادگای باڵای فیدڕالی یە،هەروەها هەمواری دەستور  و دەرکردنی ئەو یاسایانەی یاسادانەری دەستوری بۆ ڕێکخستنی دامەزراوەکان و بەڕێوەبردنی سێکتەرەکان لە دەقەکانی دەستور ئاماژەی پێداون