هەرێم نیوز 

راوێژکاری سودانی بۆ پەیوەندییەکانی دەرەوە رایگەیاند، ئەو باجە گومرگییەی ترەمپ سەپاندویەتی هەناردەی وزەی عێراق ناگرێتەوە، دەشڵێت، عێراق پابەندە بە قوڵکردنەوەی هاوکاری لەگەڵ ئەمریکا لە کەرتە جیاوازەکاندا. 

فەرهاد عەلادین، راوێژکاری سەرۆک وەزیرانی عێراق بۆ پەیوەندییەکانی دەرەوە، بە ئاژانسی هەواڵی عێراقی راگەیاندووە، هەناردەی وزەی عێراق بە نەوتی خاویشەوە، ئەو باجە نایگرێتەوە کە لەلایەن دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریکاوە سەپێنراوە، کاریگەری ئابوريشی لەسەر عێراق زۆر سنوردارە.

ئاماژەی بەوەش کردووە، لە ئێستادا عێراق مانگانە لەنێوان (7 بۆ 8) ملیۆن بەرمیل نەوتی خاو و پێكهاتەكانی هەناردەی ئەمریکا دەکات. ئەم هەناردەکردنانە بڕبڕەی پشتی هەناردەکردنی عێراق پێکدەهێنن، ڕێوشوێنە گومرگییەکانی ئەم دواییە کاریگەریی لەسەری نابێت.

دەشڵێت، سەبارەت بە باقی هەناردەکردنەكانی عێراق، سنوردارە لە قەبارە و پانتایی، ئەوەش بەو مانایەیە کاریگەریی ئابوریی ئەو باجانە لەسەر عێراق لە رادەبەدەر سنوردار دەبێت.

جەختیشی کردەوە، هاوبەشی ستراتیژی نێوان عێراق و ئەمەریکا بە پتەو و بەهێزی دەمێنێتەوەو، ئەو رێوشوێنانە کاریگەری لەسەر کرۆکی پەیوەندی ئابوری یان دیپلۆماسی نێوان هەردوو وڵات نابێت. 

فەرهاد عەلادین راشیگەیاندووە، عێراق پابەندە بە قوڵکردنەوەی هاوکاری لەگەڵ ئەمریکا لە کەرتە جیاوازەکاندا، بەتایبەتی لە بوارەکانی وزە و وەبەرهێنان و پتەوكردنی سەقامگیری ناوچەکە.

ئەمەش لەکاتێکدایە، دوێنێ چوارشەممە 2ی 4ی 2025، سەرۆکی ئەمریکا لە کۆشکی سپی رایگەیاند، لە رێوڕەسمێکی تایبەتدا، واژۆی لەسەر پێناسە گومرگییەکانی وڵاتانی جیهان کرد و لە سەروو هەمووشیانەوە، باجی 25%ی بەسەر ئۆتۆمبێلی وڵاتانی بیانیدا سەپاند، هەروەها باجی 39%ی بەسەر بەرهەمەکانی عێراقدا سەپاند.

هەروەها دۆناڵد ترەمپ ئاماژەی بەوەش کرد، لە کاتژمێر 12:00ی شەوی چوارشەممە بە کاتی ئەمریکا، پێناسە گومرگییەکان دەچنە واری جێبەجێکردنەوە.

سەرۆکی ئەمریکا جەختی لەوە کردەوە، "لەمەودوا نابێت کەس لەسەر گیرفانی ئێمە دەوڵەمەند ببێت. چەرخی زێڕینی ئەمریکا گەڕایەوە و ئەمڕۆ رۆژی رزگاریی ئەمریکایە. ئەمریکا دەوڵەمەند دەکەینەوە. کۆتایی بە نیو سەدە تاڵانکردنی سامانی ئەمریکا دەهێنم. ئەمریکا دزیی لێدەکرێت و ئێمە ئەوە دەوەستێنین."

لە درێژەی قسەکانیدا، ترەمپ وتیشی، "وڵاتان باجێکی زۆری نادادپەروەرانەیان خستەسەر بەرهەمەکانی ئەمریکا. چیدیکە کورتهێنانی بودجەی وڵاتانی وەکو کەنەدا و مەکسیک پڕناکەینەوە. چیدیکە رێگە نادەین سامانی ئەمریکا ببرێت."

ترەمپ باجی گومرگیی بەسەر وڵاتاندا بەم شێوەیە راگەیاند:

%34 خستە سەر بەرهەمەکانی چین.
%24 لەسەر بەرهەمەکانی ژاپۆن.
%39 لەسەر بەرهەمەکانی عێراق.
%41 بۆ سەر بەرهەمەکانی سووریا.
%10 بۆ سەر بەرهەمەکانی تورکیا.
%10 بۆ سەر بەرهەمەکانی ئێران.
%20 بۆ سەر بەرهەمەکانی وڵاتانی ئەندام لە یەکێتی ئەورووپا.
%46 بۆ سەر بەرهەمەکانی ڤێتنام.
%32 بۆ سەر بەرهەمەکانی تایوان.
%24 بۆ سەر بەرهەمەکانی ژاپۆن.
%26 بۆ سەر بەرهەمەکانی هیندستان.
%25 بۆ سەر بەرهەمەکانی کۆریای باشوور.
%36 بۆ سەر بەرهەمەکانی تایلاند.
%31 بۆ سەر بەرهەمەکانی سویسرا.
%32 بۆ سەر بەرهەمەکانی ئیندۆنیزیا.
%24 بۆ سەر بەرهەمەکانی مالیزیا.
%10 بۆ سەر بەرهەمەکانی بەریتانیا.
%37 بۆ سەر بەرهەمەکانی بەنگلادیش.
%17 بۆ سەر بەرهەمەکانی ئیسرائیل.
%31 بۆ سەر بەرهەمەکانی سویسرا.
%10 بۆ سەر بەرهەمەکانی بەرازیل.
%10 بۆ سەر بەرهەمەکانی ئوسترالیا.
%29 بۆ سەر بەرهەمەکانی پاکستان.
%20 بۆ سەر بەرهەمەکانی ئوردن.
%10 بۆ سەر بەرهەمەکانی ئیمارات.
%10 بۆ سەر بەرهەمەکانی میسر.
%10 بۆ سەر بەرهەمەکانی مەغریب.
%28 بۆ سەر بەرهەمەکانی تونس.
%10 بۆ سەر بەرهەمەکانی لوبنان.