هەرێم نیوز

کۆمەڵەی ئۆتیزمی کوردستان رایدەگەیەنێت، رێژەی تووشبوون بە ئۆتیزم لە هەرێمی کوردستان روو لە زیادبوونە، ئێستا لە کۆی هەر 90 منداڵێک یەکێکیان تووشبووی نەخۆشییەکەیە.
ئەمڕۆ چوارشەممە، کەمال جەباری، سەرۆکی کۆمەڵەی ئۆتیزمی کوردستان لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، نزیکەی 17 ساڵ بەر لە ئێستا لە هەرێمی کوردستان، لە کۆی 150 منداڵ یەکێکیان ئۆتیزمی هەبوو، بەڵام ئێستا لەکۆی 90 منداڵ یەکێکیان تووشبووی نەخۆشییەکەیە و ئەم ژمارەیەک ساڵ بە ساڵ زیاتر دەبێت.

“هۆشداری دەدەم، لە دوای 20 ساڵی دیکە لە کۆی 15 منداڵ یەکێکیان دەبێتە تووشبووی نەخۆشییەکە و هەموو ماڵێک نەخۆشێکی ئۆتیزمی دەبێت”، سەرۆکی کۆمەڵەی ئۆتیزمی کوردستان وا دەڵێت.

بە وتەی کەمال جەباری، هۆکاری زیادبوونی ژمارەی تووشبووانی ئۆتیزم نەبوونی ژمارەی پێویست لە سەنتەری راهێنانە لەگەڵ لەبەرچاونەگرتنی دۆخی دارایی و فەرامۆشکردنی کەیسی تووشبووانی ئۆتیزم، کە مەش بووەتە هۆی لێکجیابوونەوە و هەڵوەشانەوەی 50 خێزان و نزیکەی 80٪ـی خێزانەکان تووشی حاڵەتی دەروونی نالەبار بوون.

ئاماژەی بەوەشدا، لەکۆی سێ هەزار و 900 تووشبووی ئۆتیزم لە هەرێمی کوردستاندا تەنیا 12٪ـیان لە سەنتەرەکانی راهێنانی حکومی سوودمەندن.

ئۆتیزم نەخۆشییەکی ئاڵۆزی مێشکە و بەهۆی کێشە لە کۆئەندامی دەمار دەردەکەوێت واتا بریتیە لە تێكچوونی باری گەشەكردنی ئەقڵ، كە كاریگەری لەسەر مێشك دەبێت لەڕووی چالاكی كۆمەڵایەتی و پەیوەندییەكانی بەدەوروبەرەوە لە سێ ساڵی یەکەمی تەمەنی مرۆڤدا دەرەکەوێت.

تووشبووانی ئۆتیزم لە قسەكردن تێناگەن یاخود بەگران توانای تێگەیشتنی وشەكانیان هەیەو ناتوانن گوێ لەوانیتر بگرن و لە ئاماژەكانی جەستەی بەرامبەر بگەن و كۆنترۆڵی چینەكانی دەنگ و ریتمیەكەی بكەن و هەندێك جاریش وشەی كەسەكانی تر چەند بارەدەكەنەوە و بێتواناشن لەوەی بتوانن پەیوەندی بەوانیترە بكەن لەرووی كۆمەڵایەتیەوە .

پزیشکان دەڵێن ئەو منداڵانەی لە قۆناغێکی سەرەتایی تووشبوونیاندا دەستنیشاندەکرێن و دەست بەچارەسەریان دەکرێت، مێشکیان باشتر گەشە دەکات و لە رووی رەفتار و پەیوەندییە کۆمەڵایەتییەکان باشتردەبن.