دكتۆر کامەران ڕەسوڵ ژاژڵەیی
لاکتۆز جۆرێکه له شه‌کر که له شیر و به‌رهه‌مه‌کانیدا هه‌یه و له ڕێگه‌ی ئەنزیمی لاکتەیزه‌وه هه‌رس ده‌کرێت له ناو ڕیخۆڵه‌کان، ئه‌و که‌سانه‌ی ئه‌م حاڵه‌ته‌یان هه‌یه دوای خواردنی شیر و شیره‌مه‌نی دووچاری کۆمه‌ڵێک کێشه‌ی ته‌ندروستی ده‌بنه‌وه و ئه‌م حاڵه‌ته جیاوازه له هه‌ستیاری به شیر.
هۆکاره‌کانی :
1- که‌می ئه‌نزمی لاکته‌یز، دوو جۆره:
- جۆری یه‌که‌م: له‌شی ئه‌و که‌سه ناتوانێت بڕی پێویست له ئه‌نزمی لاکته‌یز دروست بکات، دوای له شیر بڕینه‌وه له منداڵان ئه‌نزیمه‌که که‌م ده‌بێته‌وه و زۆربه‌یان پاش هه‌ژده ساڵی نیشانه‌کانیان تیا ده‌رده‌که‌وێت.
- جۆری دووه‌م : هۆکاره‌که‌ی ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ هه‌ندێ نه‌خۆشی وه‌ک سک چوون و ڕشانه‌وه‌ی به‌رده‌وام ، هه‌وکردنی ڕیخۆڵه و گه‌دده‌ی درێژخان ، نه‌خۆشی گه‌نم ، نه‌خۆشی کڕۆنز و قورحه‌ی قۆڵۆن ، نه‌شته‌رگه‌ری لابردنی ڕیخۆڵه باریکه .
2- نه‌بوونی ئه‌نزیمی لاکته‌یز ، زۆر ده‌گمه‌نه و هۆکاره‌که‌ی بۆماوه‌ییه.
- نیشانەکانی :
ـــ دوای خواردنی شیر و شیره‌مه‌نی ئه‌م نیشانه ده‌رده‌که‌وێت :
- سک چوون .
- ئاوسان وئازاری ناوسک .
- دڵ تێک هه‌ڵهاتن و ڕشانه‌وه .
- غازاتی زۆر .
شێوازی ده‌ست نیشان کردنی :
- پشكنینی هه‌رس کردنی لاکتۆز
- پشكنینی هه‌ناسه بۆ ڕێژه‌ی هایدرۆجین .
- پشكنینی ڕێژه‌ی ترشی پیسایی له منداڵان.
شێوازی چاره‌سه‌رکردنی :
هیچ چاره‌سه‌رێک نیه بۆ زیادکردنی بڕی ئه‌نزیمی لاکته‌یز به‌ڵام ده‌توانرێت نیشانه‌کان که‌م بکرێنه‌وه له ڕێگه‌ی ئه‌م ڕێنمیانه‌وه :
1- دوورکه‌وتنه له به‌کارهێنانی بڕی زۆر له شیر و شیره‌مه‌نی .
2- بڕێکی که‌م له به‌رهه‌مه‌کانی شیر ڕۆژانه بخۆ .
3- خواردنی ئاسکریم و دۆندرمه‌ی که‌م لاکتۆز .
4- خواردنه‌وه‌ی شیری ئاسایی دوای تێکردنی پاوده‌ری توانه‌وه‌ی لاکتۆز .
5- به‌کارهێنانی ده‌رمانی پڕۆباوێتیک .
6- نه‌خواردنی ئه‌و خواردنانه‌ی که بڕی زۆر په‌نیر و شیری تێدایه وه‌ک پیتزا ، کاسته‌ر ، کێک یان که‌م خواردنیان .
7- به‌کارهێنانی حه‌پ یان قه‌تره‌ی ئه‌نزیمی لاکته‌یز.
8- خواردنی بڕی زۆر له‌و ماددانه‌ی ده‌وڵه‌مه‌ند به کالسێوم ؛ وه‌ک سپێناخ ، هێلکه ، شیری سۆیا ، شیری برنج ، ماسی سه‌لموون .