هەرێم نیوز

بۆچی هەنیە لە تاران تیرۆر کرا نەک لە قەتەر کە تێیدا نیشتەجێیە؟ وەڵامەکە تەنها لە بۆشایی ئەمنیدا نییە.  بەرپرسی فەرمانگەی سیاسی حەماس تەنانەت دوای ٧ی ئۆکتۆبەر ژیانێکی تەواو نهێنی بەڕێوە نەبرد و میوانی چەندین بۆنەی فەرمی بوو.

ئەگەر پشتڕاست بکرێتەوە کە ئیسرائیل هێرشەکەی ئەنجامداوە، ئەوا ئەوەی کە هێرشێکی لەو شێوەیە نەک لە قەتەر کە هەنیە لە ژێر ئەمنیەتیدا ژیاوە، بەڵکو لە ناوخۆی ئێراندا کە گرنگترین لایەنگری حەماسە، نیشانەی توانای ئیسرائیلە بۆ لێدان لە هەر شوێنێک بزانە کە توانای ئەوەی هەیە ڕاست لە ژێر لوتی دوژمنە سوێندخواردووەکەیدا مامەڵە بکات.

کوژرانی ئیسماعیل هانیە، بەرپرسی فەرمانگەی سیاسیی بزووتنەوەی حەماس لە تاران، پاش ئامادەبوونی لە ڕێوڕەسمی دەستبەکاربوونی و دیدار لەگەڵ خامنەیی، پەیامێکی گرنگی بۆ کۆماری ئیسلامی ئێران هەبوو، کە نیگەرانییەکانی شەڕێکی گەورەی ناوچەیی زیاتر لە هەمیشە زیاتر کرد.

ئەگەر ئێران هێرشی ئیسرائیلی بۆ لە نزیک شوێنی ئەتۆمی شاری ئیسفەهان شاردەوە، ئێستا وەڵامی ئیسرائیل بۆ پشتیوانی تاران لە چەکدارەکان کراوەتر و بە هێزتر کراوە.

ئەندام پەرلەمانێک: ئەگەری ڕۆڵی کەسانی سیخوڕ ڕەت ناکرێتەوە

حوسێن عەلی حاجی دەلیگانی، ئەندامی پەرلەمانی ئێران بە ماڵپەڕی ئێران وۆچ-ی ڕاگەیاندووە، لە دۆسیەی کوشتنی ئیسماعیل هەنیە،"ناتوانرێت ئەگەری هەبوونی ڕۆڵی کەسانی سیخوڕ ڕەت بکرێتەوە، چونکە لە هەر حاڵەتێکدا ڕژێمی زایۆنی لەوانەیە پارە بدات، دۆلاری ئەمریکی بۆ هەندێک کەسی نەزان یان خۆفرۆش و بەکرێیان بگرن بۆ بەدەستهێنانی زانیاری یان ئەنجامدانی ئۆپەراسیۆنی تیرۆریستی".

ئێستا حەماس پرسیاری ئەوە دەکات کێ بەرپرسیارە لەم شکستە ئەمنییە؟

ڕوشدی ئەبول عەوف، پەیامنێری بی بی سی کە ڕووماڵی هەواڵەکانی غەززە دەکات، دەڵێت ئێستا پرسیار ئەوەیە کێ بەرپرسیارە لەم شکستە گەورەیە ئەمنییە و ئایا بوونی لە تاران لە پلەی یەکەمدا بڕیارێکی دروست بوو؟

پێشتریش ئەمڕۆ لەگەڵ بەرپرسانی بزووتنەوەی حەماس قسەی کردبوو و ڕایگەیاندبوو کە هەمووان تووشی شۆک بوون.

 بە وتەی پەیامنێری بی بی سی، بەرپرسانی بزووتنەوەی حەماس زۆر سەریان سوڕماوە لەم هێرشە، چونکە ئیسماعیل هەنیە پێشتر چەندین جار سەردانی تارانی کردووە و پێدەچێت هەستی بە سەلامەتی کردبێت کە دەچێتە ئەوێ.

دوای کوژرانی قاسم سولەیمانی، فەرماندەی پێشووی سپای قودسی سوپای پاسداران لە بەغدا لەلایەن ئەمریکاوە، دەسەڵاتدارانی کۆماری ئیسلامی ئێران لەنێویاندا خامنەیی، بە جۆرێک ڕەخنەیان لە حکومەتی عێراق گرت کە "نەیتوانیوە میوانەکەیان بپارێزێت". ئێستا تاران لە هەمان بارودۆخدایە و نەیتوانی میوانەکەی بپارێزێت.
 
لە بەیاننامەی دووەمی سوپای پاسداران سەبارەت بە کوشتنی ئیسماعیل هەنیە، ئیسرائیلی بە بەرپرسیار زانیوە، ئاماژەی بەوە کردووە کە هەوڵدان بۆ سەر گیانی سەرکردەی بزووتنەوەی حەماس "وڵامێکی توند و پڕ لە ئازار"ی دەبێت.

هەروەها لیواکانی عیزەدین قەسام، باڵی سەربازی بزووتنەوەی حەماس، هۆشداریی داوە کە هەوڵی تیرۆرکردنی ئیسماعیل هەنیە لە تاران "دەرئەنجامی گەورەی دەبێت".

لقی سەربازی حەماس ڕایگەیاندووە کە بەم شێوەیە "شەڕ ڕەهەندی نوێ وەردەگرێت".

یەکەم ڕۆژی سەرۆکایەتی کۆمار ڕۆژێکی زۆر ناخۆش بوو بۆ سەرۆک کۆماری نوێی ئێران، مەسعود پزیشکیان.  کەسایەتییەکی تاڕادەیەک میانڕەوە و بە بەڵێنی کەمکردنەوەی فشارە کۆمەڵایەتییەکان و باشترکردنی پەیوەندییەکانی ئێران لەگەڵ جیهانی دەرەوە و لەنێویاندا ڕۆژئاوا هەڵبژێردرا. بەڵام دواتر یەکێک لە میوانە زۆر گرنگەکانی مەراسیمی سوێندخواردن شەوانە کوژرا و بوو بە مایەی شەرمەزاری و زەلیلی بۆ ڕێژیمی ئێران.  هەر لەبەر ئەمەشە کە ئەمڕۆ پزیشکیان وتی کە ئێران "بەرگری لە یەکپارچەیی خاکی و کەرامەت و شەرەف و شانازی خۆی دەکات و داگیرکەرانی تیرۆریستیش پەشیمان دەکەینەوە لە کردەوە ترسنۆکەکەیان".

خامنەییش کە دوا قسەی لە وڵاتدا هەیە، تۆڵەسەندنەوەی مەرگی ئیسماعیل هەنیە بە "ئەرک" ناوبرد. بەڵام پرسیار ئەوەیە چۆن.

ئەندامی باڵای حەماس: مووشەکێک هاتە ژوورەکەوە

خەلیل ئەلحیە، ئەندامی باڵای بزووتنەوەی حەماس و جێگری یەحیا سەنوەر، لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانیدا لە تاران، بە وەسفی کوژرانی ئیسماعیل هەنیە، ڕایگەیاند کە بە وتەی شایەتحاڵانی چاودێر کە لەگەڵ هانیە بوون، "مووشەکێک چووەتە ژوورەکەوە".

وتیشی: ڕاستەوخۆ لەوێ لێی دراوە.  ئێستا چاوەڕێی لێکۆڵینەوەی تەواو دەکەین لەلایەن دەسەڵاتداران و براکانمانەوە”. ئاماژەی بەوەشکرد، "شوێنی ڕووداوەکە بەهۆی تەقینەوەی موشەکەکەوە وێران بووە".

ئەم ئەندامە باڵایەی حەماس هەروەها سەبارەت بە کاریگەریی کوشتنی هەنیە لەسەر دانوستانەکانی ئاشتی لەگەڵ ئیسرائیل وتی: سەرەڕای خوێن و خوێنڕشتن، قسەکردن لەسەر ڕێککەوتن و ئاگربەست بێمانایە.  "چەند ڕۆژێک لەمەوبەر لە ڕێککەوتن نزیک بووینەوە، بەڵام ئیسرائیل بەم تیرۆرە کۆتایی بە هەموو شتێک هێنا".

کێ دەبێتە جێگرەوەی هەنیە؟

ڕەنگە پڕۆسەی جێنشینی ئیسماعیل هانیە تەواو پشێوی تێدا بێت و بڕیاردان خێرا نەبێت و ئەمەش ڕەنگە ڕێگە خۆش بکات بۆ ئەوەی کەسایەتییە توندڕەوەکانی لایەنگری ئێران بگەنە سەرکردایەتی حەماس.

 یەکێک لەو کەسانەی کە باسی لێوە دەکرێت یەحیا سینوارە کە بەرپرسی ئێستای حەماسە لە کەرتی غەززە.  دەوترێت کە ئەو داڕێژەری هێرشە کوشندەکەی حەماسە بۆ سەر ئیسرائیل لە ٧ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٣.

لانیکەم دوو بەرپرسی باڵای دیکەی حەماس هەن کە ڕەنگە هەوڵی جێگرەوەی هانیە بدەن.

ڕەنگە خالد مەشعەل کە بە کەمتر ڕادیکاڵ دادەنرێت، هەنگاوێک بۆ سەرکردایەتی ئامادە بکات.  لە ڕاستیدا ساڵانێک پێش هەنیە سەرکردەی حەماس بووە، بەڵام هەمیشە پەیوەندیی سەختی لەگەڵ ئێران هەبووە.

یەکێکی دیکە لە کاندیدەکانی ئەگەری بە ناوی زاهر جەبارین بەرپرسە لە کاروباری زیندانیانی فەلەستینی لە زیندانەکانی ئیسرائیل.  دەتوانێت ڕۆڵێکی سەرەکی بگێڕێت لە دانوستاندن بۆ ئاڵوگۆڕی زیندانییەکان لەگەڵ ئیسرائیل.

هەر سێ کەسایەتییەکە جێگرەکانی ئێستای هەنیەن.

دواجار چی ڕوودەدات؟

نوسینگەی نوێنەرایەتی ئێران لە نەتەوە یەکگرتووەکان هۆشداریی داوە: وەڵامدانەوەی تیرۆر ئۆپەراسیۆنێکی تایبەتە، ئۆپەراسیۆنێکی توندترە کە دەبێتە هۆی پەشیمانییەکی قووڵی ئەنجامدەرانی ئەو تاوانە.

بە سەرنجدان بە بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنی سەرۆکایەتی ئەمریکا لە ماوەی کەمتر لە ١٠٠ ڕۆژدا، نەبوونی وەڵام و بێکردەوەیی و هێورکردنەوەی حکومەتی جۆ بایدن لە دژی حکومەتی ئێران، لە کۆتاییدا زیان بە کامالا هاریس کاندیدی دیموکراتەکان دەگەیەنێت.

بۆیە ئەگەری کردەوەی بەهێزتر لەلایەن ئەمریکاوە لەم دۆخەدا زیادی کردووە.

ڕاکێشانی پێی ئەمریکا بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی ڕاستەوخۆی ئێران و ئیسرائیل یەکێک لە ئامانجە گرنگەکانی بنیامین ناتانیاهۆیە و سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیلیش بە زانینی ئەمە گرەو لەسەر "حیساباتی هەڵە"ی کۆماری ئیسلامی ئێران کردووە.