حەیدەر عەبدولرحمان
زۆر هونەرمەندی دیارو بەرچاو، کە هەر یەکێکییان ڕابووردوویەکی تەژیان لەکاری دانسقەدا هەبووەو خاوەن ناوو ناونیشانێکی گەورە بوونە لەبواری شانۆو درامادا،
لەپڕێکا هەڕەمی هونەرییان بەسەریەکدا ڕوخاوەو و لەزۆر لەو بەرهەمانەی بەشدارییان تێدا کردووە، شکستیان خواردووە و زۆر بە ئێشەوە کەوتوون.
لەگەڵ کەوتنەکەشیاندا زەرەرو زیانێکی گەورەیان بە شانۆو درامای کوردی گەیاندووە، مۆرکێکی ناشیرینیشیان بە ڕابووردوویی هونەریی خۆیانەوە لکاندووە، کە ڕەنگە ئیدی چانسی ئەوەیان بە دەستەوە نەمێنێ جارێکی تر بتوانن بەئاسانی ئەو بۆشاییە گەورەیە پڕ کەنەوە .
ناوی ئەو هونەرمەندە شانۆکارو دراماکارانە ناهێنم ، کە لەو یەک دوو ساڵەی دواییدا ڕوو بەڕووی شکستی گەورە بوونەوەو ڕەسیدی هونەریی خۆیان هێنایە سەر سفر.
هۆکاری سەرەکی هەندێ لەو شکستانە، دراماکارەکان خۆیانن کە بەبێ هیچ مەرجێ ڕازی دەبن لە بەشداری بوون وەک ئەکتەر لەهەر بەرهەمێک، بێ لەبەرچاوگرتنی ئاستی تێکست و جۆری ڕۆڵەکەو ئاستی توانستی دەرهێنەر.
لەوە ڕیسواتر ڕازی بوونی ئەو ئەکتەرانەیە بە هەندێ ڕۆڵ کە لە ئەسڵدا دەقەکەی بوونی نیەو ئەکتەر نازانێ بەرهەمەکە باسی چی دەکات و چ ئامانجێکی هەیە، بەڵام ئامەدەشن بەشداری لە بەرهەمەکەدا بکەن ، بێ ئەوەی هیچ لەوان هیچ پرسیارێکی هەبێت.
زۆر نموونەی زیندووم لەبەر دەست دایە بۆ ئەوانەی نکۆڵی لەو ڕاستیەدا دەکەن.
ئەو پرسیارەی لەو نێوەندەدا گرنگە ئەوەیە کە بۆچی دراماکارانی ئێمە ئامادەی قەبوڵکردنی هەموو ئەنجامە ئەرێنی و نەرێنیەکانن ؟
تەنیا بەو مەرجەی دەرفەتێکی بچووکیان پئ بدرێ بۆ بەشداری بوون.
هۆکارەکان زۆرن، لەوانە:
1.پرسی ماددی و ڕەخساندنی هەلێکی کارکردن بۆ دراماکارێک کە تەنیا پشت بە کاری هونەریی دەبەستێت بۆ پڕکردنەوەی پێداویستیەکانی ژیانی ڕۆژانەی و هەندێ لەو بەرهەمانە بۆشاییەکی داراییان بۆ پڕ دەکەنەوە، وەک یەکێ لەوان بە ڕاشکاوی پێی گوتم:
بەشداری کردنم لە بەرهەمێکی کرچ و کاڵ و لەگەڵ دەرهێنەرێکی بئ ئەزموون، لەدەست پانکردنەوە باشترە لە کەسانی ناکەس بەچەو چڵکاو خۆری بۆ ئەو حزب و ئەو حزب.
2.قەیرانی بەرهەمهێنان و بەدەگمەن بوونی کاری هونەریی، هونەرمەند ناچار دەکات، بۆ ئەوەی لەبیر جەماوەرەکەی نەچێتەوە، هیچ بژاردەیەکی بە دەستەوە نەمێنێ تەنیا بەشداری کردن نەبێت،
تەنیا کاتێک هونەرمەند توانای بژاردەکردنی ئەو بەرهەمەی دەبێت کە ئاواتی بۆ دەخوازێ، کە خستنەڕوو زۆر بوو، دەرهێنەر دەتوانێ باشترینیان هەڵبژێرێ، بەڵام کاتێ بەرهەم ئەلتەرناتیفی نەبوو، بەتەنیا مایەوە، لە نێوان ڕەتکردنەوەو قەبوڵکردن، لەو حاڵەتەشدا ڕەتکردنەوە بۆ هونەرمەند دەبێتە بژاردەیەکی سەخت.
3.هەندێ لەو دراماکارانە دەکەونە ژێر فشاری ئەو بینەرانەی بێ ئەوەی ئاگایان لە هەلومەرجی سەختی بەرهەم و کێشەو ئاریشاکانی بێت، بەبەردەوام داوای بەردەوام بوون و دەرکەوتن لەو درماکارانە دەکەن.
ئەمە حاڵەتێکی دەروونی لای ئەو ئەکتەرانە دروست دەکات، کە خۆیان لەهەموو جۆرە بەرهەمێک بدەن، باجەکەی هەر چیەک بێت...
کەواتە...کۆمەڵێ هەلومەرجی هونەریی، دارایی، کۆمەڵایەتی، سایکۆلۆژی، هەن لەگەردنی دراماکارانی ئێمە ئاڵاون، کە هەندێ جار ئەکتەر ناچار دەکەن سازش لەسەر زۆ ر لە بەها هونەرییەکانیان بکەن تەنیا لەپێناو بەردەوام بوون.
لەو پەراوێزەدا پێم وایە دەرهێنەرەکان بەرپرسیاریەتێکی گەورەی ئەخلاقی و هونەرییان دەکەوێتە سەر ئەستۆ، لەسەر ئەنجامەکانی ئەو بەرهەمانەو پاراستنی پێگەی ئەکتەرەکان.
لەوانەش ئەو باجەی ئەکتەرەکان دەیدەن، ئەوان ئەلقەی پەیوەندی نێوان بەرهەم هێنەرو ئەکتەرەکانن، بەرپرسی یەکەمن لە هەڵبژاردنی دەقی شایەستەو ئامانج دار، لە دابین کردنی ستافی پڕۆفیشناڵی هونەریی، بە تایبەت سیناریۆنووس و وێنەگرو ڕووناکی و موزیک و ئەندازەی دەنگ و بژارکردنی لوکێشن و ماکێرو جلوبەرگ و هەموو هونەرەکانی تر،
ئەکتەر ئەرکی سەرەکی تێگەیشتنە لە کاراکتەرەکەی ونواندن و گەیاندنی ئەدایەکی زیندوو هاوسەنگ، دوور لە گرژی و دڵەڕاوکێ، زێدەڕۆیی له دەنگ و بزووتنەوەی دروست کراو،
بۆیە ڕوخانی بەرهەم بە پلەی یەکەم، ڕوخانێکە دەرهێنەر بەرپرسە لێی، زۆر جاران دەبێتە هۆکار بۆ ڕوخانی خۆی و هەموو ئەو ئەکتەرانەش کە لە گەڵیدا کار دەکەن، لە ئەنجامی لەدەست دەرچوونی باڵانسی بەرهەم.
کێشەی ئێمە بەشێوەیەکی سەرەکی لەگەڵ دەرهێنەرەکانە نەک لەگەڵ ئەکتەرەکان، چونکە زۆر جاران ئەکتەری گەورەوخاوەن ئەزموونیش لەدەست دەرهێنەری بێ توانا شکست دێنێ.
کەواتە دەرهنەر ڕاگری بالانسەکانی بەرهەمە بەگشتی لەوانەش باڵانسی ئەکتەر.
جێگەی داخە لەئەنجامی دروست بوونی قەیرانی دەرهێنەرو ئەو بۆشاییە گەورەیەی لەم بوارەدا دروست بووە، کۆمەڵێ کەس بەناوی دەرهێنەرەوە خۆیان خزاندۆتە ناو بازنەکەو بەبێ هیچ بنمایەک مافی دەرهێنانی زنجیرە درامایان بەخۆیان داوە، بێ گوێ پێدان بەهیچ بەرپرسیاریەتێکی هونەریی و ئەخلاقی