یەكێك لە تابلۆ هەرە بەناوبانگەكانی، وێنەكێشی جیهانی پێكاسۆ، تابلۆی (گارنیكا)یە، كە تاكە تابلۆی ئەو هونەرمەندە گەورەیەیە گوزارشتێكی سیاسی هەبێت، تابلۆكانی تری هیچ پەیوەندییەكیان بە سیاسەتەوە نییە. ئەگەر سەیری ئەو تابلۆیە بكەیت، دەڵێیت جا ئەمە چییە و كەی تابلۆیە تا ئەوەندە گرنگ و بەبەها بێت، بەڵام با بچینە ناو چیرۆكی لەدایكبوونی ئەو تابلۆیە، ئەوكات دەردەكەوێت كە چی بایەخ و چی گرنگییەكی بێوێنەی هەیە، كە ئێستاش جیهان بە گرنگەوە باسی دەكات، مێژووش بەخراپە و رووڕەشی باسی ئەو هۆكارە دەكات كە پێكاسۆ تابلۆكەی تێدا دروست كردووە.
ئیسپانیا لەژێر چەتری دكتاتۆر فڕانكۆدا بوو، بەشێوەیەكی دڕندانە وڵاتی بەڕێوە دەبرد، لە پاریس پێشانگایەكی شێوەكاری كرایەوە و ئیسپانیاش بەشداری تێدا كردووە. ئەوكات پێكاسۆ سەرەتای چوونە ناو دونیای وێنەكێشانی بووە، ئیسپانیا لەسەر ئاستی باڵای حكوومەتدا، داوا لە پێكاسۆ دەكات تابلۆیەكی نایابی بۆ دروست بكات، بەڵام پێكاسۆ گوێیان پێنادات و داواكارییەكە فەرامۆش دەكات.
كاتێك شەڕی ناوەخۆ لە ئیسپانیا بەرپا دەبێت و فڕانكۆ داوا لە ئەڵمانیای نازی دەكات، شاری گارنیكا بۆردومان بكات و ئەڵمانیاش لە ١٩٣٧بەشێوەیەكی دڕاندانە بۆردومانی دەكات، ئەمە وا لە پێكاسۆ دەكات تابلۆ بەناوبانگە سیاسییەكەی بكێشێت.
فڕانكۆ، ئەوەندە بێویژدان بووە، بۆ خۆی داوای لە ئەڵمانیای نازی كردووە، شاری خۆی كە گارنیكایە بۆردومان بكات، كە بە هەزاران هاووڵاتی سڤیل بوونە قوربانی و شارەكە وێران بوو، بەڵام ئەوەی مایەی نیگەرانیی بوو بۆ جیهان و پێكاسۆ، گارنیكا لەڕووی سەربازییەوە هیچ گرنگییەكی نەبووە، تەنانەت ئەو خەڵكەی لەوێ ژیاون هیچ پەیوەندییان بەشەڕی ناوەخۆی ئیسپانیاوە نەبووە و كەسیان چەكیان نەبووە، بەڵام فڕانكۆ بۆ چاوترساندی گەل و ئەوانەی لێی یاخی ببون، شارێكی وێران كرد.
پێكاسۆ، لەسەر داوای خۆشەویستەكەی و ویژدانی خۆی بڕیاریدا تابلۆیەكە بكێشێت، كە رەنگ و شێوازی زۆر تایبەت و نامۆی بەكارهێناوە، وەكوو سەری ئەسپ و گامێش و كوشتنی ژن و منداڵی تێكەڵ كرد، بۆیە كاتێك تابلۆیەكە دەبینیت دەڵێیت جا ئەمە چییە و بۆچی ئەوەندە گرنگە؟ بەڵام كارەساتێك و تراژیدیایەك لە پشتی ئەو تابلۆیەدایە، كە تاوەكوو ئێستاش مێژوو باسی دەكات و تابلۆكەی پێكاسۆش وای كرد، ئەو كۆمەڵكووژییەی گارنیكا هەمیشە لە یادی مرۆڤایەتیدا بمێنێتەوە.
چەند جارێك لە پێكاسۆیان پرسیوە، ئەسپ و گامێش چی مانایەك دەبەخشێت؟ ئەو گوتویەتی: ”تۆ چۆنی وێنا دەكەیت با ئەوە بێت“ بەڵام پێكاسۆ ئەو تابلۆیەی بۆ گارنیكا كێشاوە، كە دوای بۆردومانەكە چۆن شارەكە وێران بووە و چۆن ژن و منداڵ هاوار دەكەن و داوای یارمەتی دەكەن.
سەرەتا تابلۆیەكە نەچووە ناو خەڵك و گرنگی پێنەدرا، تا ئەوكاتەی نازییەكان تەواوی ئەورووپایان داگیر كرد، ئیدی ئەوكات تابلۆیەكە گرنگی پێدرا و لە جەنگی دووەمی جیهانی، بۆ بەشداریپێكردن لە پێشانگایەكدا لە ئەمریكا، تابلۆیەكە نماییش كرا و هەر لەوێش مایەوە و نەیانگێڕایەوە بۆ ئیسپانیا.
تا ١٩٧٥ فڕانكۆی دیكتاتۆر لە ژیاندا مابوو و بەفەرمی داوای لە ئەمریكا كرد تابلۆیەكەی بۆ بگێڕێتەوە، بەڵام رەتكرایەوە. دوای ئەوەی فڕانكۆ كۆچی دوایی كرد، لە ١٩٨١ ئەمریكا بەفەرمی تابلۆیەكەی بۆ ئیسپانیا گەڕاندەوە.
لە ١٩٣٧، كاتێك پێكاسۆ خەریكی وێنەكێشانی تابلۆیەكە بوو، ئەفسەرێكی سوپای نازی دەچێتە ناو وەرشەكەی (خانە هونەرییەكەی) پێكاسۆ و لێی دەپرسێت ”تۆ ئەو تابلۆیەت دروست كردووە؟“ پێكاسۆ دەڵێت نەخێر بەڕێزم ئێوە دروستتان كردووە.
با بێینەوە سەر كڕۆكی بابەتەكەم، رەنگە بپرسیت لالەزار چی پەیوندییەكی بە پێكاسۆوە هەیە؟ بینیمان هێرشكردنە سەر لالەزار و دەستگیركردنی لاهووری شێخ جەنگی، چی نموونەیەكی ناشرین بوو پێشكەشمان كرد، چۆن كوردی شەرمەزار كرد و بوینە مانشێتێكی قێزەونی میدیاكانی جیهان. بینیمان چۆن، بە تۆپ و درۆن و قازیفە و دەبابەتە، باڵەخانەكانی سلێمانی وێران كرا و چۆن مامەڵە لەگەڵ چەكدارانی لالەزار كرا.
میدیای پارتی، پێكاسۆیانە ئەو تابلۆیەی كێشا كە بەسەر شاری سلێمانیدا هاتووە، ئەو وێرانی و كوشتن و تۆپ و دەبابانەی كێشا كە میللەتێكی دووچاری شەرمەزاری كرد، كەچی یەكێتی دێت و دەڵێت تۆ نابێت باسی بكەیت، نابێت بڵێیت سلێمانی بەر تۆپ و قازیفە و درۆنی خۆكووژی دراوە.
ئاخر دەبێت بزانن ”ئەوە پارتی نییە ئەو تابلۆ تراژیدیایەی سلێمانی كێشاوە،
لەڕاستیدا ئەوە ئێوەن تابلۆیەكەتان كێشاوە، ئیتر بۆچی پەلاماری پارتی دەدەن؟“
ئەگەر بۆردومانی نازی و دیكتاتۆریەتی فڕانكۆ نەبایە، پێكاسۆ بۆ تابلۆی گارنیكای دەكێشا؟ ئەگەر بۆردومان و كوشتن و بەكارهێنانی تۆپ و قازیفە و وێرانكردنی سلێمانی نەبایە لەسەر دەستی ئێوە، پارتی بۆچی تابلۆی تراژیدیای سلێمانی دەكێشا؟