سەردانەکەی سەرۆک کۆماری ئێران مەسعود پزیشکیان بۆ هەرێمی کوردستان، کاریگەری قووڵی سیاسی و ستراتیجی بۆ هەردوو وڵاتی ئێران و هەرێمی کوردستان پێوەیە.
لە ڕووی مێژووییەوە ئێران پەیوەندییەکی ئاڵۆزی لەگەڵ کوردستانی عێراقدا هێشتۆتەوە، ئێرانییەکان لە سەرکردایەتی بارزانی تێدەگەن کە پەیوەستە بە پرنسیپەکانی و لە دژی دراوسێیەکان ناجوڵێنەوە، بەڵام بارزانییەکان پەیوەندی هەرزانیش نابەستن.
ئێرانییەکان دەزانن ئیسرائیل لەهەولێر نییە لەگەڵ ئەوەشدا لەدژی قورسی کەسایەتی بارزانیدا وەک فشار بەهانەی ئەمنی بەکار دێنن.
بڕیاری ئێران بۆ درێژەدان بە پەیوەندی دیپلۆماسی لەگەڵ حکومەتی هەرێم، سەرەڕای تۆمەتبارکردنی بە پرسی لایەنگری شەیتانی گەورەو بچوک، ڕەنگدانەوەی گۆڕانکارییەکی پراگماتیکە لە ستراتیژی ئێراندا.
گرنگی سەردانەکە بۆ ئێران
بەرژەوەندییەکانی ئابوری/ هەرێمی کوردستانی عێراق ناوەندێکی گرنگی بازرگانی هەرێمی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستە ئەمەش بۆ ئێران مایەیی سەرنجە بەتایبەت بەلەبه ڕچاوگرتنی دابڕانی ئابووری ئێران به هۆی سزا نێودەوڵەتییەکانەوە. پەیوەندییەکی باش ڕێگە بە ئێران دەدات ڕێڕەوی بازرگانی و جۆرەکانی تری هاوکاری ئابووری فراوان بکات.
هاوکاری ئەمنی/ بە پاراستنی کەناڵە کراوەکان لەگەڵ حکومەتی هەرێم، ئێران دەتوانێت باشتر چارەسەری نیگەرانییە ئەمنییەکانی خۆی بکات، هەرچەندە ئێران ئیحتیوای ئۆپۆزسێۆنی کوردی ئێرانی کردووە، دیسانیش بەشداریکردنی دیپلۆماسی دەتوانێت ئاسانکاری بۆ هاوبەشیکردنی زیاتر بکات.
نفوزی ناوچەیی/ ئێران هەوڵی بەرپەرچدانەوەی نفوزی تورکیا لە ناوچەکەش دەدات. لە کاتێکدا تورکیا لە ئێستاوە لە ڕێگەی ئۆپەراسیۆنە سەربازییەکانی دژی پەکەکە، بە قووڵی لە خاکی هەرێمی کوردستاندا جێگیربووە، سەردانەکەی ئێران ئیرادەی ئێران بۆ پاراستنی کاریگەری لە کوردستانی عێراقیشدا نیشان دەدات.
گرنگی سەردانەکە بۆ کورد
سەردانەکەی سەرۆک کۆماری ئێران ئاماژەیەکی بەهێزی دانپێدانانی زیاترە بە حکومەتی هەرێم بەتایبەتی بە سەرکردایەتی بارزانیدا وەک قەوارەیەکی سیاسی شەرعی. ئەمەش بە تایبەتی بۆ حکومەتی هەرێم گرنگە لەبەر چەند هۆکارێک.
شەرعیەتی سیاسی/ پەیوەندی هەرێم لەگەڵ دەوڵەتانی دراوسێ، بەتایبەتی ئێران و تورکیا، بۆ پێگەی نێودەوڵەتیی خۆی زۆر گرنگە. دانپێدانانی ئێران بە حکومەتی هەرێم لە ڕێگەی ئەم سەردانە ئاماژەیە بۆ دانپێدانانی بە دیفاکتۆی هەرێمدا. هەروەها ڕۆڵی گەرەنتییەکی ناڕاستەوخۆ بۆ سەقامگیری و ئاسایشی حکومەتی هەرێم دەبێت
هێڵی دیپلۆماسی/ چونکە ئێران لە بەغداد خاوەن نفوزی ڕاستەقینەیە، حکومەتی هەرێم بە پەیوەندی ڕاستەوخۆ لەگەڵ زلهێزێکی ناوچەیی وەک ئێران، دەتوانێت قورسایی سیاسی خۆی لە بەغداش دووپات بکاتەوە، بەمەش نیشانی بدات کە گۆشەگیر نییە بەڵکو زەمینەی دیالۆگی ناوچەیی هەیە. ئەمەش دەتوانێت پێگەی حکومەتی هەرێم بەهێزتر بکات.
کاریگەری دیپلۆماسی/ حکومەتی هەرێم دەتوانێت سەردانەکە بۆ بەرزکردنەوەی پڕۆفایلی نێودەوڵەتی خۆی کەڵک وەربگرێت. بە چاکترکردنی پەیوەندی ئەرێنی لەگەڵ ئێران، توانای خۆی بۆ جوڵە بەکارتەسیاسییەکانی بە ناو تەونی سیاسەتی ئاڵۆزی ناوچەیی باشتر نیشان بدات. ئەمە دەتوانێت وەک مۆدێلێک بێت بۆ بەشداریکردنی ئەکتەرە ناوچەیی و جیهانییەکانی دیکە، کە بە ئەگەرێکی زۆرەوە دەبێتە هۆی دانپێدانان و وەبەرهێنانی زیاتری نێودەوڵەتی.
ئێران دەوڵەتێکی گرنگەو چاک لە قورسایی سیاسی و ئەمنی کوردستان و مەغزای سەرکردایەتییەکەی تێدەگات، بۆیە هاوسەنگکردنی کاریگەرییەکانی تورکیا- ئێران بە پتەوکردنی پەیوەندییەکانی لەگەڵ حکومەتی هەرێمی کوردستان، دەتوانێت تەحەدای کاریگەرییە پەرەسەندووەکانی تورکیا لە ناوچەکەدا بکات. تێوەگلانی قووڵی تورکیا لە کوردستانی عێراق لە ڕێگەی پرسە ئەمنیەکانەوە ڕۆڵی تورکیایی لە بەغداش زیاتر کردووە، تەنانەت ئێستە ئانکارا و بەغدا پێکەوە بڕیار لەسەر کردەی ئەمنی دەدەن، کە ڕەنگە ئێران لە ڕێگەی زیادکردنی هاوکاری لەگەڵ هەولێر هەوڵی بەرپەرچدانەوەی بدات.
پەیام بۆ نەیارانی دەنێرێت/ پەیوەندی ئێران لەگەڵ حکومەتی هەرێم سەرەڕای تۆمەتەکانی ڕابردوو، ئەوە نیشان دەدات کە هێشتا دەتوانێت هێزی نەرم لەو بوارانەدا و لەگەڵ ئەو پێگانەدا بەکاربهێنێت کە ڕەنگە هاوسۆزی ڕۆژئاوا بن.
دانپێدانانی حکومەتی هەرێم لەلایەن دراوسێکانیەوە، بەتایبەتی ئێران و تورکیا، بۆ سەقامگیری و گەشەی درێژخایەنی هەرێمی کوردستان گرینگە. دەوڵەتانی دراوسێ ڕۆڵی سەرەکی دەگێڕن لە دیاریکردنی چۆنیەتی تێڕوانینی جیهان بۆ کوردستانی عێراق. ئەگەر ئێران و تورکیا بە ئاشکرا دان بە حکومەتی هەرێمدا بنێن و پەیوەندییە ئەرێنییەکان بپارێزن، ئەوە هەرێم درگای پەیوەندیی نێودەوڵەتی فراوانتر بەڕووی خۆیدا دەکاتەوە.
سەردانەکەی سەرۆک کۆماری ئێران بۆ هەولێر دەبێ وەک هەنگاوێکی پراگماتیک لەلایەن هەردوو ئێران و حکومەتی هەرێمەوە سەیر بکرێت. بۆ ئێران، هاوسەنگکردنی نفوزی ناوچەیی و دەستەبەرکردنی بەرژەوەندییە، سیاسی، ئابوری و ئەمنییەکانیەتی. بۆ حکومەتی هەرێم دەرفەتێکە بۆ بەهێزکردنی پێگەی نێودەوڵەتی و دەستەبەرکردنی قازانجی ئابووری و بەدەستهێنانی هێڵی دیپلۆماسی لە مامەڵەکانی لەگەڵ بەغدا. هەروەها ئەم سەردانە ڕەنگدانەوەی ڕەوتێکی فراوانترە لە سیاسەتی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا کە زلهێزەکانی ناوچەکە سەرەڕای جیاوازیی ئایدیۆلۆژی و جیۆپۆلەتیکی ئامادەن لەگەڵ یەکتردا پەیوەندی بکەن.