رۆژهەلاتا ناڤین دەڤەرەکا گرنگ و ستراتیژی یا جیهانیە  ژ روویێ جوکرافی، ئابوری، سەربازی ڤە. مالبەندێ هەبوونا ئاین و نەتەوانە. ژبەر ستراتیژیا دەڤەرێ و بەرژەوەندیێن تایبەت یێ وەلاتان ژ گەڤن دا هەردەم بوویە ئەگەرێ دروست بوونا ناکۆکیان دناڤبەرا وەلاتێن بهێزدا. وان هەولدایە دەسهەلاتا خوە ب سەر دەڤەرێ دا بگرن.

پشتی شەرێ نافخۆ ل سوریایێ سالا 2011 سیاسەتا رۆژهەلاتا ناڤین ب تەمامی هاتیە دابەشکرن سەر دوو بەشان؛ بەشێ ئێکێ "ئەمریکا ـ برێتانیا ـ ئسرائیل". بەشێ دووێ "روسیا ـ چین ـ ئێران". هەر ئێک ژ ڤان بەشان سیاسەتا خوە ب سەر هژمارەکا دەولەتێن تازە پێگەهشتی دا ساپاندیە، بووینە جهێ بریاردانا وان دەولەتان. رۆژ ب رۆژ ناکۆکیێن دناڤبەرا ڤان هەردوو بەشان دا مەزنتر دبن مەترسی زێدەتر لێ دهێت ل دەڤەرێ.

دەمەکە ژبەر هێز بوونا سیاسەتا "روسیا ـ چین ـ ئێران" ل رۆژهەلاتا ناڤین. هەردوو دەولەتێن ئسرائیل و ئەمریکا هەولێن گۆرانگاریێن سیاسی ـ  جوگرافی ـ ئابوری ددەن. دخوازن ب تەمامی ڤێ سیاسەتێ بگهۆرن.

شەرێ روسیا و ئوکرانیا، هێرشێن ئسرائیلێ بۆ سەر غەزە و یەمەن و لبنان. ئەو رویدانێن نە چاڤەرێ کری یێن ل شەڤا  ٨ ـی ۱۲ ـی ۲۰۲٤  ل سوریایێ رویداین، دوای ب رژێما ئەسەد هاتی. شەرێ هەردوو وەلاتێن هیندستان ـ پاکستان. ناکۆکیێن ئابوری یێن ئەمریکا ـ چین. گەهاندنا هاریکاریێ ژبۆ غەزە ژلایێ چینێ ڤە. ب شێوەکێ ئاشکرا هەبوونا شەرەکێ مەزن دیار دکەت ل رۆژهەتا ناڤین.

رۆژا ئینیێ رێکەفتی ۱۳ ـی ٦ ـی ۲۰۲٥ ئسرائیلێ ب ۲۰۰ فرۆکەیێن شەری هێرشی کرە سەر "تەهران" پایتەختێ ئیران و هژمارەکا باژار و باژارۆکێن ئیرانێ. لگورەی داتا یێن نەفەرمی ۷٨ کەس هاتنە کوشتن ۳٤۰ کەس هاتنە بریندارکرن. دناڤ دا هژمارکە سەربازین پلە بلند، زانایێن ئەتۆمی یێن وی وەلاتی بوون. ئیران ژی هەر زوو جابا ڤێ هێرشێ دا، ب موشەک و درۆنا هێرشی سەر باژارێ "تەلئەڤیڤێ" کر زیانێن مەزن گەهاندنێ.

سەرۆکێ ئیسرائیل نەتانیاهۆ دگۆتارەکا خۆدا دبێژیت؛
ئەڤە دەستپێکا شەرە، دێ شەرەکێ درێژ و دژوار بیت.

رێبەرێ کۆمارا ئیسلامی یا ئێران "عەلی خامنەیی" دبێژیت؛ ئەمێ رژێما زایۆنی ژناڤ بەن. هەر دەولەتەکا هاریکار بە دگەل ئسرائیلێ دێ هێرشی وێ ژی کەن.

سەرۆک وەزیرانێ عێراقێ "سۆدانی" دبێژیت؛ هێرشا ئسرائیلێ ب رێکا ئەسمانێ عێراقێ بۆ سەر وەلاتێ جیران ناهێتە قەبول کرن.

ترسا خەلکێ رۆژهەلاتا ناڤین ئەوە وەلاتێن هەڤپەیمان یێن ئیسرائیل ـ ئێران بەشداری دڤی شەری دا بکەن. ژبەرکو سیاسەتا رۆژهەلاتا ناڤین دوو بەشە. ئەگەر هات بەشداری دڤی شەریدا کرن کارەساتێن مرۆڤ دێ روودەن.

عێراق دناڤبەرا دار و بزمار دا مایە، هێشتا چارەنڤیسێ وێ یێ دیار نینە کا دێ شەرێ وان هێتە ناڤ ئاخا عێراقێ دا، جارەکا دی عێراق بیتە گۆرەپانا شەری؟
ئەسمانێ عێراقێ دهێتە بکارئینان ژلایێ هەردوو وەلاتان ڤە. چەندین کۆمپانیێن ئەمریکی ل عێراقێ نە.
هژمارەکا هێزێن سەر ب ئیرانی ڤە ژی دناڤ ئاخا عێراقێ دانە. مەزارگەهێن مەزهەبێ شیعە ژی پێگڤە گرێدانەکا بهێز دناڤ واندا دروست دکەت.