ئەزموونی حكومەتی ڕۆژهەڵاتی كوردستان
ئەنوەر بازگر
بەیانی زوو، بە ئۆتۆمبێلەكەی خۆم لە سلێمانی وەرێكەوتم بە پێنجوێن و دەروازەی سنووری باشماخ خۆمكرد بە دیوی ڕۆژهەڵاتی كوردستانی ئازاد دا.
ئاڵای سوور بەسەر بارەگای دەروازەی دیووی ڕۆژهەڵات دەشەكایەوە، پێشمەرگەیەك بە جلی كوردییەوە فەرمووی لێكردم، پاسپۆرتەكەی لێوەرگرتم، چایەكی كاڵی ڕۆژهەڵاتیانەی هێنا و وتی؛ خێر، بۆ كوێ سەفەر دەكەی؛ وتم دەچمە مەریوان، سنە و مهاباد...
وتی؛ زۆر بەخێر بێى، با مەسئولەكەمان بانگ بكەم.
ئاكۆی ئەنوەری هات، زانیم كە ئەو مەسئولی ئەو شوێنەیە، باوەشێكی گەرم و گوڕی ئازادیمان بەیەكدا كرد، باسی بارودۆخی ڕۆژهەڵات و هەلومەرجی تازەی بۆ كردم.
وتم؛ دەمەوێت بڕۆمە مەریوان و سنە، وتی؛ بەسەرچاو، پێشمەرگەیەكی لەگەڵ ناردم، وتی؛ بیبەنە دەفتەری سیاسی.
كە گەیشتینە دەروازی مەریوان، وێنەیەكی گەورەی كاك فوئاد خۆی نمایش دەكرد لەژێریدا نووسرابوو، "فوئاد، ڕۆڵەی ئاگر و خوێن" دوایی سەردانێكی خانەوادەی فوئاد و مەلەكەی مستەفا سوڵتانیم كرد و چوینە سەر گڵكۆی شەهیدانی ئەڵمانە.
هێواش هێواش، بەڕێگادا دەڕۆیشتین.
چەند بازگەی پێشمەرگەمان بڕی، كە هەموویان ئاڵای سووری لەسەر هەڵكرابوو، وێنەی كاك سدیق كەمانگەر، حەمە حوسێنی كەریمی، غوڵام كشاوەرز، د.جەعفەرى شەفیعی، خانە، خۆیان دەنواند.
ئاویەر، وەكو سیمبوڵی شۆڕش خۆی نمایش دەكرد، كە ڕەمزی بەرگری و شۆڕش و سەنگەری حەماسەت بوو.
لە سنە گەیشتمە دەفتەری سیاسی!
"ڕەزا كەعبی سەرۆكی دەفتەری سیاسی، حەسەن ڕەحمان پەنا، سەڵڵاح مازوجی، حەسەنی شەمسی، مینەی حوسامی، ئەحمەد ساڵحی، سروە ناسری، جەعفەر ئەمینزادە، ئەدیب وەتەندۆست، وریا نازری، جەمیلەى ڕەحیمی، فەریبا محەمەدی، ئەبوبەكر مودەڕیسی، ناهيدى بەهمەنى" لەوێ بوون.
بارەگاكە بە ئاڵای سوور ڕازێندرابوەوە، وێنەی سەركردە و ڕابەرانی شەهید هەڵدرابوون و هەموویان جل و بەرگی پۆشتە و پەرداخیان پۆشیبوو.
لە بارودۆخەكە ڕازیبوون، وتیان قۆناغێكی نوێ دەست پێ دەكەین لە سازماندانی خەڵك، وەگەرخستنی دامودەزگاكانی دەوڵەت و سیستمی تەندروستی، پەروەردە و خزمەتگوزاری خەڵك ڕێكدەخەین. كرێكاران و زەحمەتكێشان و ژنان و لاوان بۆ ئێمە لەپێشینەی شۆڕشن.
پرسیم؛ پەیوەندیتان لەگەڵ حيزبەكانى دۆستان چۆنە؟ وتیان؛ زۆرباشە، لیژنەی جۆراوجۆرمان هەیە، ژووری عەمەلیات و هێزی هاوبەش، گفتوگۆی بەردەواممان هەیە، شارەكان ئارامن.
زۆر قسەمانكرد، نیوەڕۆ خورشتێكی تایبەتی ڕۆژهەڵاتیمان خوارد.
پرسیم؛ سەید ئیبراهیم عەلیزادە لە كوێیە؟
وتیان دێت، خەریكی سازماندانی میتینگێكی جەماوەرییە، ئەوڕۆ لە مەیدانی ئازادى سنە، قسە بۆ خەڵك دەكات.
پاش كەمێك وتیان؛ پێت چۆنە، كەمێك بەناو خیابان و كوچە و كۆڵانەكانی سنەدا پیاسەیەك بكەین؟
سواری ماشێنێك بووین، من و عەبو مودەڕیسی، ڕەزا كەعبی و حەسەن پەنا، حەسەن پەنجەی ڕاكێشا و وتی؛ ئەوا بارەگای مەكتەبی قورئانە، ئەوە هی چریكە، ئەوەش حیكمەتیست-ە.
ڕەزا، كۆشكێكی نیشاندام، وتی؛ ئەوە شوێنی فرۆشتنی ڕۆژنامە و گۆڤاری جیا جیای حيزبەكان و میدیا ئەهلییەكانە، خەڵك لە خیابانەكان جمەی دەهات و ڕەنگی شادمانی بە ڕووخسیاریانەوە دیار بوو.
كاك عەبوو كە سی ساڵ بوو دەمناسی، پیاوێكی تێكۆشەر و ماندوو بوو، وتى؛ ئەزانم ئەم دیاردەیەی میدیا-ت پێخۆشە، دواتر دەستی ڕاكێشا و وتی؛ ئەوەش بارەگای دیموكراتەكانی برادەرتە، خەبات، پاك و سەربەستى.
حەسەن وتی؛ با سەرێكی بارەگای ڕادیۆ و تەلەفزیۆن بدەین، دەزانم پێتخۆشە، ئەسعەد ڕۆستەمى لێپرسراوى ڕاديۆ و تەلەفزيۆن بوو، بە گەرموگوڕييەوە وتى؛ "بەخێرهاتى، بۆ ڕۆژهەڵاتى ئازاد"، وتى؛ حەتمەن دەبێت مساحەبەيەك بكەين، دواتريش بە جەفەنگەوە وتى؛ "مامۆ كاڵێ-ش لێرەيە و ئێوارە سرودمان بۆ دەخوێنێت، ئەو دەيزانى من و كاڵێ زۆر هاوڕێين و هەرسێكيشمان حيكايەتى خۆشمان هەيە" .
كۆمەڵێك كچ و كوڕ خەریكی سازماندانی كارەكان و بەرنامەڕێزی تەلەفزیۆن بوون.
دواتر وتیان؛ سەید برایم هاتۆتە دەفتەری سیاسی و چاوەڕێتە، كە بینم زۆر سەرحاڵ بوو، دیدارێكی دۆستانەی گەرممان ئەنجامدا، سەید برایم نزیكەی سی و پێنج ساڵ هاوڕێم بوو، پیاوێكی بە سەلیقە، بە بیروباوەڕ، زۆر ڕێزی لە ئارمان و ئامانجەكانی دەگرت، زۆر خاكەڕایی دەژیا و دەستی كرد بە قسان،
باسی ڕابردووی كرد، لە باشووری كوردستان، وتی؛ ئەو هەلومەرجمان تێپەڕاند و سوپاس و ستایشی زۆری خەڵكی باشووری كرد، كە لە هەلومەرجە دژوارەكاندا، پشتیوانیمان بوون، وتی؛ قەرزاری زۆری خەڵكی تێكۆشەری باشوورین، ئەركمانە لەمەودوا خزمەتیان بكەین.
بەدرێژی باسی هەلومەرجی ئازادی ڕۆژهەڵاتی كرد و وتی؛ ئێوارە میتینگێكی جەماوەری هەیە، حەتمەن تۆش دێیت.
كاتی میتینگەكە هات؟
گۆڕەپانەكە جمەی دەهات، هێندە قەرەباڵخ بوو، كچان و كوڕان بەجلی ئاڵاو واڵا و بە ئاڵای سوور و وێنەی شەهیدەكان ڕازێندرابوەوە.
كاڵی ئاتەشی بە نەغمەیەكی جاویدانی سروودی ئینتەرناسیۆناڵی دەخوێندنەوە لەناو جۆش و خرۆشی جەماوەردا، ناسری ڕەزایی كە بەشدار بوو، كوڕان و كچان، وێنەیان لەگەڵی دەگرت؛ چونكە ئەو لە پاڵ كاڵێ، جەمال موفتی، ڕەزا یوسف بەیەگی، سرود بێژی شۆڕش و هونەرمەندی ناو دڵی خەڵك بوون.
سەید، دەستیكرد بە سوخنڕانییەكەی، بە عەزمەوە باس لە سەركەوتنی شۆڕش و داهاتووی كوردستانی دەكرد، كە دەبێ ئازادییەكان بێ قەید و مەرج بن، هەموو خزمەتگوزارییەكان بەردەست بن و ژیانی ژنان، لاوان، كرێكاران، باشتر بكرێ، خەڵكی هۆتافیان دەكێشا، ڕۆژی حەشر بوو.
پاشان هاتە سەر خۆ ئامادەكردن بۆ پڕۆسەی هەڵبژاردنی ئازاد و وتی: حازرایمان كردوە بۆ ئەو پڕۆسەی چارەنووسازە و بەرەو تەشكیلاتی حكومەت دەچن، خوازیارم هەمووتان بەشداری پڕ شۆڕ و شەوق بكەن لە هەڵبژاردنەكانی داهاتووی كوردستاندا.
دواتر وتی؛ خەڵكی تێكۆشەری كوردستان و زەحمەتكێشان، با ئەوەشتان پێ بڵێم لەم ڕۆژانەدا وەفدێكی هێزەكانی ڕۆژهەڵات دەچێتە باشور و ڕۆژئاوای كوردستان بۆ دیدار و گفتوگۆ و لە داهاتوویەكی نزیكدا هاوپەیمانی (باشور، ڕۆژئاوا، ڕۆژهەڵات) سازمان دەدرێت و كۆنفڕانسێكی گەورەی هەموو هێزەكان دەبەستین و میوانانێكی زۆر بانگهێشت دەكرێن بۆ وەڵامدانەوە بە پرسە چارەنووسازەكان و ڕووبەڕووبوونەوە و مەترسییەكانی ناوچەكە و ئاڵوگۆڕە خێراكان.
قسەی زۆری كرد، لە كۆتاییدا وتی؛ ئێوە خاوەنی شۆڕشن و ئێوە پشتوپەنای ئێمەن، چاوتان ماچ دەكەم.
بژی ئازادی.
بژی خەڵكی كوردستان، بژی كرێكاران و زەحمەتكێشان.
پاشان ڕەزازی بە گۆرانی و نەغمەی هەمیشەیی كۆبوونەوەكەی گەرم و گوڕتر كرد.
كاڵێ وتی؛ تێتەوە بۆ ئێرە، چاوەڕێم ومنیش دێمە بۆ سلێمانی
هەواڵی عەبدوڵڵای موهتەدیم پرسی، وتیان؛ چۆتە تاران.
كۆمەڵێك دیدار و دیالۆگی سیاسی هەیە لەگەڵ هێز و لایەنە سیاسییە ئێرانییەكان.
موهتەدی، پیاوێكی دبلۆمات و زماننزان بوو، ئەو لە یەكەمین دامەزرێنەرانی كۆمەڵە بوو، پەیوەندی لەگەڵ سازمانە ئێرانیەكان زۆر باشبوو، لەسەردەمی شۆڕشیش، ئەوەیان وەكو چهرەیەكی بە ئەزموون دەناسی.
پرسیاری عومەر ئێلخانیزادە-م كرد، وتیان؛ چاوەڕێتە لە بۆكان، بە ماشێنێكی خۆیان لەگەڵ تیمێكی خۆیان، سواربووین بۆ بۆكان.
كە گەیشتم، وەك هەمیشە پۆشتە و پەرداخ، گەشبین، چوینە بارەگاكەی، ئەركی لێپرسراوى گشتی فەرماندەی هێزی پێشمەرگەی لە ئەستۆ بوو.
ئەو لەو سەركردە، بونيادگوزار و قەدیمەكانی كۆمەڵە بوو، باوكی لە حكومەتی كوردستان وەزیر بوو، بەڵام خۆی كەسێكی چەپ و تێكۆشەر بوو، هەمیشە قسەی لە یەكڕیزی هێزەكانی كوردستان دەكرد.
كاك عومەر زۆر هاوڕێم بوو، هەمیشە قسەی دڵی خۆی دەكرد، دانیشتن و مەجلیسەكانی زۆر پڕ شوور و شەوق بوو، كەسێكی بێ سنور كۆمەڵایەتی و گورج و گۆڵ بوو، ماندووبوونی نەدەزانی.
وتی: خەریكی سازماندنی پێشمەرگەین بۆ پاراستنی ڕۆژهەڵات و پارێزگاری لە خەڵكی كوردستان.
دواتر؛ وتی سەردانێكی فەرماندەیی بكەین.
ڕەئووفى پەرستار، عەبە سوور، سمایل قارەمانى، عەبدوڵڵا كۆنەپۆشی، عەتا سەقزی، ئيدريس كلاودوزى، عەبە دلێر، چیاكۆی گەنج زۆر لە فەرماندەییەكانم بینی، پێشمەرگە خەریكی ڕاهێنان بوون، بە جلی سەربازی و چەك و چۆڵى باش و پێشكەوتوو.
كاك عومەر وتی؛ هاوڕێ، خەونەكانمان بەدیهات و لەمەودوا ئەركمانە پارێزگاری لە خەڵك و شۆڕش بكەین، شەو لای ئەو مامەوە.
ڕۆژی دواتر، وتم؛ بەنیازم سەرێكی مامۆستا عەبدوڵڵا حەسەن زادە و برادەرانی دیموكرات بدەم.
ماشێنێكی لەگەڵ ناردم و گەیشتينە مهاباد، شاری قازی و كۆمار.
لە دەروازەی چوارچرا.
وێنەیەكی گەورەی شەهیدان؛ قازى، د. قاسملوو و شەرەفكەندى هەڵواسرا بوو. لەژێریدا نووسرابوو؛ "باشترین خەڵات بۆ شەهیدان، درێژەپێدانی ڕێگاكەیانە".
مهاباد، دەدرەوشایەوە، هەوای ئازادی هەڵدەمژی، شەقامەكان بە وێنەی شەهیدەكان ڕازێندرابوەوە.
شەرەفكەندی، سلێمان موعینی، شەهیدانی قەڵا
سەدای، گۆرانی؛ خیابانەكانی هەژاندبوو، خەڵكی وەكو هەنگ دەجوڵان، خوێنی ئازادی لە دەمارەكانیان گەڕابوو. سانسۆر نەمابوو، ئاڵای حیزبەكان بەسەر بارەگاكانیاندا دەشەكایەوە، ئاڵای كۆمەڵە، پارتی سەربەخۆ، یەكێتی دیموكرات، پژاك،
گەیشتنە دەفتەری سیاسی (حدكا)
مامۆستا عەبدوڵڵا حەسەن زادە، هاتە دەر و وتی؛ بۆچونەكانم ڕاست بوو، ئەخیرەن بە ئامانج گەیشتين و ئەركمان زۆر قورسە، بەڵام ئیرادەمان زۆر بەهێزە، چونكە جەماوەرمان لە پشتە.
دەفتەری سیاسی، ڕازاوە بە دیسپلین، دیسان وێنەى (قازی، قاسملوو، شەرەفكەندی) وەك هەمیشە لە سەر سەری مامۆستا هەڵواسرابوو، لە پاڵ ئاڵا ڕەنگاوڕەنگەكەیان و هەموویان بەجلی خاكیەوە دانیشتوون.
دەستمانكرد بە قسان.
حەمە نەزیف قادری، مستەفا مەولوودی، قادرى حەسەن زادە، ئاسۆی عەبدوڵڵا زادە، حەسەنی شەرەفی، قادر وریا سۆران نوری، فوئاد خاك بەیگی، ئەندامانى دەفتەری سیاسی بەڕیز دانیشتبوون.
لە قسەكانیدا بۆم دەركەوت، هەموو سازمانەكان، خەریكی خۆ ئامادەكردنن بۆ پرۆسەی هەڵبژاردن و دەنگدانی خەڵك لە ڕۆژهەڵات و وتیان: دوای هەڵبژاردن ئەزموونی حكومەتی ڕۆژهەڵاتی كوردستان دروستدەكەین.
مامۆستا وتی؛ ئەزموونی ڕۆژهەڵات، بۆ ئێمە زۆر گرنگە پارێزگاری لە پێكهاتە و كەمینەكان و نەتەوەكانی تر دەكەين. پارێزگاری لە ئازادی میدیا دەكەین، ڕێز لە هەموو سازمان و حیزبەكان دەگرین، هەماهەنگی باشمان لەگەڵ كۆمەڵە و باقی جەرەیانەكانی تر هەیە و دەزانم تۆش ئەوەت پێخۆشە.
حەمە نەزیف بە پێكەنینەوە وتی؛ دەتوانی بێیت لێرە ڕۆژنامەیەك دەربكەیت، ئيتر وڵاتی ئازادی و دیموكراسییە و وڵاتی خۆتە.
عەبدوڵڵا حەسەن زادە، تێكۆشەرێكی دێرین و هاوڕێی قاسملوو بوو، ئەدیب بوو، دەیان كتێبی وەرگێڕابوو، بە مامۆستای زمانی كوردی دەناسرا و خەڵكی باشوور زۆریان خۆشدەوێت، یەكێك بوو لە دۆست و مامۆستاكانی ژیانی من و زۆر شت لێوەی فێر بووم.
پاش نان خواردن، پیاسەیەكی ناوشارمان كرد، چوینە ڕادیۆ و تەلەفزیۆنی كورد كەناڵ، (عەلى بوداغى) وەكو هەمیشە گورج و گۆڵ، كاریدەكرد. سرودی ئەی ڕەقیب، گوێى ئاسمانی كون دەكرد.
هەواڵی مستەفا هیجری-م پرسی، وتیان: لەگەڵ عەبدوڵڵا موهتەدی و وەفدێكی هەردوولا چونەتە تاران و لەم ڕۆژانە دێنەوە.
دوای ئەوانە، گەڕامەوە سەقز، سەرێكی حیكمەتیست-م دا. ڕەحمانی حوسێن زادە، چاوە، ئازەر مودەڕیسی، ئەسەدی گوڵچینى، موزەفەر محەمەدی ئامادەبوون، ڕەسمێكی مەنسور حیكمەت بەگەورەیی لەژێر ئاڵا سورەكەدا هەڵواسرابوو لەژێریدا نووسرابوو (ئازادی بەڕابەری حكومەتی كرێكاری)-يم بينى، لە گەڕانەوەدا سەرێكی، بابا شێخ حوسێنی-م دا لە بانە.
وێنەی شێخ مەلا جەلال هەڵواسرابوو، دەنگی قورئان دەبیسترا.
بابا شێخ، هاوڕێم بوو، كوڕی شێخ مەلال جەلال و برازای شێخ عیزەدین حوسێنی بوو.
لە بارودۆخەكە ڕازیبوو، وتی؛ ئێمە قەرزاری خەڵكی باشوورین و ئەم ئەزموونە ئەركی تۆ و هاوڕێكانتە، وەكو هەمیشە پارێزگاری لێ بكەن.
پاش گەشتێكی دورودرێژ، بەهەمان ڕێگەی پێشوودا گەڕاینەوە و لەگەڵ كاڵێ ئاتەشی گەڕاینەوە مەریوان و بۆ سلێمانی لەڕێگا كاڵێ وتی: ئەنە گیان با گۆرانی باران گیانت بۆ بخوێنم و دواتریش دڵی دڵەكەمی خوێند.
* ئەم نووسینە پێشكەشە بەو سیاسی، نووسەر و ڕۆژنامەنووسە بەرچاوتەنگانەی، كە لە هەلومەرجێكی دژواری ڕۆژهەڵاتییەكان دەیان وت؛ "فاسۆلیاخۆرەكان، بۆ ناڕۆنەوە بۆ وڵاتی خۆیان و ئەمانە ئێرانین و هیچیان پێ ناكرێت (هیوادارم خاوەنی ئەم بۆچوونانە پێش داوای لێبوردن لە ڕۆژهەڵاتییەكان، ئیزن بە خۆیان نەدەن هەرگیز پێ بخە خاكی ڕۆژهەڵاتی ئازادكراوی كوردستان).
* ئەم گەشتەم كرد بە ڕاپۆرتێكی ڕۆژنامەوانی و لە میدیای باشور بڵاومكردەوە.. حەزمكرد ئێوەش ئەم ئامانجە نزیكە بخوێننەوە.