ڤیەننا- ئۆپێک+ ڕۆژی دووشەممە ڕەزامەندی دەربڕی لەسەر پابەندبوون بە سیاسەتی خۆی کە وردە وردە بەرهەمهێنانی نەوت لە مانگی نیسانی داهاتووەوە زیاد دەکات و هاوپەیمانییەکە ئیدارەی زانیاری وزەی حکومەتی ئەمریکای لەو سەرچاوانەی دوورخستەوە کە بۆ چاودێریکردنی بەرهەمهێنان و پابەندبوون بە ڕێککەوتنەکانی دابینکردنی نەوت بەکارهێنراون.

ئەو گرووپە بە سەرۆکایەتیی سعودیە و ڕووسیا لە ماوەی یەکەم ئیدارەیدا لە نێوان ساڵانی ٢٠١٦ بۆ ٢٠٢٠ لەگەڵ دۆناڵد ترەمپ چەندین جار تێکهەڵچوونیان هەبوو، کاتێک سەرۆکی ئەمریکا داوای زیادکردنی بەرهەمهێنانی کرد بۆ قەرەبووکردنەوەی کەمبوونەوەی پێداویستییەکانی ئێران، کە لە ئەنجامی سزاکانی ئەمریکاوە بوو.

ترامپ پێشتر داوای لە ئۆپێک کردووە کە نەوتی زیاتر هەناردە بکات بۆ دابەزاندنی نرخەکان لە دوای گەڕانەوەی بۆ کۆشکی سپی لە مانگی یەکدا و ڕایگەیاندووە کە “بەرزبوونەوەی نرخەکان یارمەتی ڕووسیای داوە کە شەڕی ئۆکرانیا بەردەوام بێت”.

لە کۆبوونەوەیەکی ئۆنلاین ڕۆژی دووشەممە، لیژنەی هاوبەشی چاودێری وەزاری ئۆپێک+ هیچ گۆڕانکارییەکی لە پلانی زیادکردنی بەرهەمهێنانیدا نەکرد و لیستی ڕاوێژکاران و کۆمپانیاکانی دیکەی گۆڕی کە بۆ چاودێریکردنی بەرهەمهێنانی بەکاریدەهێنن، کە بە "سەرچاوەی لاوەکی" ناسراون.

ئاشلی کێڵتی: دابینکردن توندتر دەبێت، ئەمەش نرخەکان بەرەو بەرزبوونەوە دەبات.

لیژنەکە لە بەیاننامەیەکدا ڕایگەیاندووە، "دوای شیکارییەکی گشتگیر لەلایەن سکرتاریەتی ئۆپێکەوە، کۆمپانیای کلیر، ئۆیل ئێکس و ئیسای زیادکران بۆ لیستی سەرچاوە لاوەکییەکان کە بۆ هەڵسەنگاندنی بەرهەمهێنانی نەوتی خاو بەکاردەهێنرێن، جێگرەوەی کۆمپانیای ڕیستاد ئینێرجی و ئی ئای ئەی".

سەرچاوەیەکی ئۆپێک+ وتی لابردنی داتاکانی EIA لەبەر ئەوەیە کە ئاژانسەکە داتای لەسەر ئەو زانیارییە داواکراوانە نەخستۆتەڕوو، و بە سیاسەت پاڵنەر نەبووە.

کۆبوونەوەکە دوای ئەوە دێت کە ترەمپ باجی بەسەر مەکسیک، کەنەدا و چین، گەورەترین هاوبەشی بازرگانی ئەمریکادا سەپاند، ئەمەش هەنگاوێک بوو کە بازاڕە داراییەکانی هەژاند و تاڕادەیەک پاڵپشتی بە نرخی نەوت بەخشی.

نیگەرانی لە کاریگەری سزاکانی ئەمریکا بۆ سەر ڕوسیا لە ناوەڕاستی مانگی یەکدا نرخی بەرمیلێک بۆ 83 دۆلار بەرزکردەوە، کە بەرزترین ئاستە لە دوای مانگی ئابەوە.

لەو کاتەوە بۆ خوار ٧٧ دۆلار دابەزیوە، هەرچەندە ڕۆژی دووشەممە بەرزبووەتەوە، چونکە باجەکان نیگەرانییەکانی لەبارەی پچڕانی دابینکردنی دابینکردنەوە زیادکردووە.

هەر بەرمیلێک نەوتی خاوی ڕۆژئاوای تەکساسی ئەمریکا بە ڕێژەی 3% بەرزبووەوە و گەیشتە 74 دۆلار و 72 سەنت، دوای ئەوەی بەرزترین ئاستی لە 24ی یانواری ڕابردووەوە گەیشتە 75 دۆلار و 18 سەنت.

هەروەها ئایندەی بەنزینی ئەمریکی بەڕێژەی 2.5% بازدانی بەخۆیەوە بینی و گەیشتە 2.11 دۆلار بۆ هەر گاڵۆنێک، دوای ئەوەی گەیشتە بەرزترین ئاستی لە دوای 16ی 1ەوە، کە گەیشتە 2.162 دۆلار.

ئاشلی کێڵتی، شرۆڤەکاری کۆمپانیای پانمور لیبرۆم بە ئاژانسی ڕۆیتەرزی ڕاگەیاندووە، “ئەو باجانە بە ڕوونی کاریگەری نەرێنی لەسەر ئابووری جیهانی دەبێت و بڕیارە لە ماوەیەکی نزیکدا دابینکردن لە بازاڕە فیزیکییەکان توندتر بێت، ئەمەش دەبێتە هۆی بەرزبوونەوەی نرخی نەوتی خاو”.

ڕۆژێک پێش بڕیارەکەی ئۆپێک+، گۆڵدمان ساکس لە یاداشتێکدا ڕایگەیاندووە کە پێدەچێت باجی نوێی ئەمریکا لە ماوەیەکی نزیکدا کاریگەرییەکی سنوورداری لەسەر نرخی نەوت و گاز لە جیهاندا هەبێت.

لابردنی داتاکانی EIA لەبەر ئەوەی ئەنجامدرا کە دەزگاکە داتای لەسەر زانیارییە داواکراوەکان نەخستەڕوو، و بەپێی سیاسەت نەبووە.

شیکارانی بانکی ناوەندی ئەمریکا دەڵێن: “کەمبوونەوەی ئەگەری هاوردەکردنی غازی ئەمریکا لە کەنەدا بەهۆی باجەکانەوە زۆر بچووکە بۆ ئەوەی نرخی غاز بە شێوەیەکی بەرچاو بەرزبکاتەوە”.
ئەوان پێشبینیان دەکرد بەرهەمهێنەرانی نەوتی کەنەدا لە کۆتاییدا قورسایی باجەکان لە ئەستۆ بگرن، بە داشکاندنی گەورەتر لە ئاسایی کە ٣ بۆ ٤ دۆلار بۆ هەر بەرمیلێک نەوتی خاوی کەنەدا بە لەبەرچاوگرتنی بازاڕەکانی هەناردەکردنی بەدیل سنووردار.

ئەمەش لەگەڵ ئەو بارگرانییەی کە دەمێنێتەوە لە نێوان ٢ بۆ ٣ دۆلار بۆ هەر بەرمیلێک دەبێت کە بەکارهێنەرانی ئەمریکی بەرهەمە پاڵاوتەکان لە ئەستۆ دەگرن.
بەپێی یاداشتەکە، هاوردەکردنی نەوتی دەریایی لە کەنەدا و مەکسیکەوە ئاراستەی بازاڕەکانی دیکە دەکرێتەوە، ئەمریکا ئەو پێداویستیانە بە نەوتی ئۆپێک و ئەمریکای لاتین و بەرهەمە پاڵاوتەکانی ئەوروپا دەگۆڕێت.

بانکی وەبەرهێنان پێشبینییەکانی نرخی نەوتی بۆ ساڵانی 2025 و 2026 وەک خۆی هێشتەوە، پێشبینی دەکات کاریگەرییەکی کەم لەسەر نرخەکان لە ماوەیەکی نزیکدا بەهۆی سەقامگیری بەرهەمهێنان و خواستی جیهانی، هەروەها باج لەسەر نەوتی کەنەدا کە پێشتر فاکتەری تێدا کراوە.

ئۆپێک+ لە ئێستادا بەرهەمهێنانی بە ڕێژەی 5.85 ملیۆن بەرمیل لە ڕۆژێکدا کەمدەکاتەوە، کە دەکاتە 5.7%ی دابینکردنی جیهانی، ئەمەش لە زنجیرەیەک هەنگاودا کە لە ساڵی 2022 دەستیپێکردووە.
لە مانگی کانوونی دووەمی ساڵی ڕابردوودا، هاوپەیمانییەکە دوایین خولی کەمکردنەوەی داهاتەکانی تا چارەکی یەکەمی ساڵی ٢٠٢٥ درێژکردەوە، پلانی دەستپێکردنی زیادکردنی بەرهەمهێنانی بۆ مانگی نیسان دواخست. درێژکردنەوەکە دوایین جار بوو لە چەندین دواکەوتن بەهۆی لاوازی خواست و بەرزی دابینکردن لە دەرەوەی گروپەکە.

بەپێی پلانی ئێستا، هەڵوەشاندنەوەی وردە وردەی بڕینی ٢.٢ ملیۆن بەرمیل لە ڕۆژێکدا لە مانگی نیسانەوە دەستپێدەکات، هەروەها زیادکردنی بەرهەمهێنانی ئیمارات. زیادکردنەکان تا مانگی ئەیلولی ٢٠٢٦ بەردەوام دەبن.