ناکۆکییەکانی نێوان حکومەتی فیدراڵی عێراق و حکومەتی هەرێمی کوردستان لەسەر یاسای نوێی پێشنیازکراوی بودجە زۆر بوو

ناکۆکییەکان لە عێراق لە نێوان حکوومەتی فیدراڵی و حکوومەتی هەرێمی کوردستان لەسەر پێشنیاری نوێی یاسای بودجە، کە بڕیار بوو ڕۆژی پێنجشەممە دەنگی لەسەر بدات، لە عێراق نوێ بووەوە، ئەمەش لە کاتێکدا پێشبینی دەکرا کە ئەم ناکۆکییە ببێتە هۆی دواخستنی هەناردەکردنی نەوتی هەرێم .

ناکۆکی نێوان ئەو دوو لایەنە کاتێک هاتە ئاراوە کە پێشنیارێکی نوێ پەسەند کرا جگە لەوەی کە لەلایەن لیژنەی دارایی پەرلەمانەوە پەسەند کرا و لەلایەن هەردوو حکومەتەوە پەسەند کرا، بەتایبەتی مادەی ١٢ سەبارەت بە دەستپێکردنەوەی هەناردەکردنی نەوتی هەرێمی کوردستان.

وتەبێژی حکومەتی هەرێمی کوردستان، پێشەوا هەورامی لە ڕاگەیەندراوێکدا ڕایگەیاند، هەموارکردنەوەی ئەم دواییەی پێشنیازی بودجە بەبێ ڕاوێژ بە حکومەتی هەرێمی کوردستان کراوە، و ”ڕەتکردنەوەی تەواوەتی خۆمان بۆ ئەو ڕێوشوێن و پێشنیازانە ڕادەگەیەنین”، داوای “پێویستی خستنەڕووی پێشنیازی بودجەی هەرێمی کوردستان دەکەین”. ڕەشنووسی یاسای ڕێککەوتن لەسەر کراوە و پەسەندکردنی لەلایەن ئەنجومەنی وەزیرانەوە و دەنگی لەسەر بدرێت.

پابەندبوونی حکومەت

ئەو وەڵامە بەخێرایی لە بەغداوە لەڕێگەی وتەبێژی فەرمی حکومەتی فیدراڵ، باسم ئەلعەوادییەوە هات، کە ئەوەی ڕەتکردەوە کە لە بەیاننامەکەی هەورامیدا هاتووە، واتە ئەو بانگەشەیەی کە نوێنەری حکومەتی فیدراڵی لەئەنجومەنی نوێنەران ڕێگری لە هەموارکردنەوەی ئەو مادەیە لەبودجە سەبارەت بە ڕێکارەکانی دەستپێکردنەوەی هەناردەکردنی نەوت لە هەرێمەوە.

ئەلعەوادی لە بەیاننامەیەکدا ڕایگەیاندووە، حکومەتی فیدراڵی پشتڕاستی کردووەتەوە “پابەندبوونی خۆی بەو هەموارکردنانەی کە ڕەوانەی ئەنجومەنی نوێنەران کراون سەبارەت بە یاسای بودجە، هەروەها نوێنەری حکومەت لە ئەنجومەنی نوێنەران جەختی لە پێویستی نەکردنی هیچ هەموارکردنەوەیەکی تر کردووەتەوە”. بۆ یاسای بودجە کە پێچەوانەی ئەو دەقانەن کە لەلایەن ئەنجومەنی وەزیرانەوە پێشکەش دەکرێن”.

ناوبراو لە درێژەی قسەکانیدا، "هەروەها جەخت لەسەر گرنگی پابەندبوونی حکومەتی هەرێمی کوردستان دەکەینەوە بە بڕگەکانی مادەکانی یاسای بودجەی گشتی فیدراڵی، کە بریتییە لە ڕادەستکردنی داهاتی دارایی، چ نەوت بێت یان نانەوت، بە حکومەتی فیدراڵی، بەگوێرەی یاسای بودجەی گشتی فیدراڵی". ئەوەی لە یاساکەدا هاتووە و بڕیاری دادگای فیدراڵی”.

ئەلعەوادی داوای لە ئەنجوومەنی نوێنەران کردووە “پەلە بکات لە پەسەندکردنی هەموارکردنەکە بەگوێرەی ئەو دەقەیەی کە ئەنجومەنی وەزیران پەسەندی کردووە، بۆ بەرژەوەندی عێراق، هەموو عێراق”، بەپێی بەیاننامەکە.

لای خۆیەوە سەباح سۆبحی، جێگری سەرۆکی لیژنەی نەوت و گاز لە پەرلەمان ئاماژەی بەوەدا کە ئەنجومەنی نوێنەران خوێندنەوەی یەکەم و دووەمی بۆ پڕۆژەیاساکە لەگەڵ هەموارکردنەوەی پێشنیارکراودا ئەنجامداوە.

ناوبراو بە ماڵپەڕی "الحورا"ی ڕاگەیاندووە، پەرلەمان خەریکە لە خوێندنەوەی سێیەمدا دەنگ لەسەر یاساکە بدات، بەڵام "سەرمان سوڕما لە دەقێکی نوێ کە لەلایەن نوێنەری حکومەتەوە لە ئەنجومەنی نوێنەران پێشکەشکرا، کە دەقی پێشووی گۆڕی و لەخۆگرتبوو". زۆر گۆڕانکاری."

هەناردەکردنی نەوت دواکەوتووە

سۆبحی ڕایگەیاند کە حکومەت باسی چەندین هۆکاری کردووە بۆ ڕازی نەبوون بە پەسەندکردنی ئەو ڕەشنووسی هەموارکردنانەی کە پێشنیارکراون بۆ بودجەی گشتی، لەوانە ئەوەی ئەو هەموارکردنانە “دژایەتی لەگەڵ بڕگەکانی یاسای بەڕێوەبردنی داراییدا دەبێت، و ئەو پارانەی کە دەگەڕێندرێنەوە بۆ گەنجینەی دەوڵەت بەو بڕە نابێت کە چاوەڕێی دەکەین، جگە لەوەش میکانیزمەکانی فرۆشتنی نەوت بەپێی ئەوانەن”.

جێگری سەرۆکی لیژنەی نەوت و گاز پێشبینی دەکرد کە پەسەندکردنی یاسای بودجە دوابکەوێت و ”ئەمەش دەبێتە ڕێگر لەبەردەم هەناردەکردنی نەوتی هەرێمی کوردستان بۆ ماوەیەکی نادیار”.

حکومەتی هەرێمی کوردستان لەگەڵ حکومەتی فیدراڵی ڕێککەوتبوو کە هەندێک هەموارکردن لە ڕەشنووسی بودجەی گشتیدا بکات، بۆ ئەوەی لە ماوەی داهاتوودا هەناردەکردنی نەوتی هەرێم مسۆگەر بکرێت، بەڵام لەگەڵ کشانەوەی حکومەتی بەغدا لەو هەموارکردنانە، هەناردەکردنی نەوتی هەرێم دەبێت بۆ کاتێکی نادیار دوابخرێت.