سڵاو جەنابی كونسوڵ ئازادیت باش و مافی مرۆڤ و بەهاكانی دیموكراسیت باش

جەنابی كونسوڵ،

ئێستا كەمن ئەم نامەیە بۆتۆ دەنوسم، دروست 105 ساڵ تێدەپەڕێت بەسەر ئەو نامە گەورە و گرانبەهایەدا كە سەرۆككۆماری ئەمریكا " ویدرۆ وێڵسۆن" ئاراستەی ئەورووپا و جیهانیكرد و، دواتر بوو بەبنەمای ئاشتی و ئۆقرەیی لە ئەورووپا و هەروەها بوو بە بنەمایەكی سەنگین بۆ بەرقەراربوونی ئاشتی لەجیهاندا.

بەڕێز كونسوڵی گشتی،
سەرۆك وێڵسۆن لە خاڵی 12ی نامەكەیدا بەڕوونی و بەدەق پێمان دەڵێت: " دەستەبەركردنی سیادەی توركیا بەسەر ناوچە توركیەكاندا، هاوكات بەخشینی مافی چارەی خۆنوسین بەو گەلانەی كە غەیرە توركین و لەژێردەستەڵاتی عوسمانیدا بوون".

ڕێك مەبەست لە كوردە كەلەژێر دەستی عوسمانییەكاندا بووین و، گەلێكی غەیرە توركین و بەڵێنەكەی وێڵسۆن دەقاودەق ئێمە دەگرێتەوە، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا، سەرباری دەیان بڕیاری كۆمەڵەی نەتەوەكان بۆ پاراستنی مافی كەمایەتییەكان، بەتایبەتی ڕێككەوتنی سیڤەر كە تایبەت بوو بە دروستكردنی دەوڵەتێك بۆ كورد، كەچی یەك بەیەك بەڵێنەكان وەك خۆر ئاوا بوون و شەوەزەنگی كورد دیسانەوە دەستی پێكردەوە.

بیروباوەڕەكانی وێڵسۆن بوونە چرای ئازادی و ڕزگاری مرۆڤەكان، ئەو مرۆڤانەی كە تامی ئازادییان نەكردبوو، لەژێردەستی ئیمپریالیزمێكی ڕەگەزپەرستی تاریكیپەرستدا دەژیان! تەنها گەلێك كە هەلومەرجی ئەو خۆری ئازادییەی لێ تێكدرا، گەلی كورد بوو.

سەرباری پشتكردنی كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی لەهەموو بەڵێن و مافە سروشتیی و سیاسیی و یاساییەكانی كورد، كورد لەگەڵ ئەوەشدا دەستبەرداری خەبات بۆ ڕزگاری نەبوو، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا دەستبەرداری بەها جوانەكانی مەدەنیەت نەبوو. هەرگیز شۆڕشی كوردستان لەمەنهەجی مەدەنی خۆی لاینەدا.

زوڵم و زۆری لەڕادە بەدەر و جینۆساید و كیمیاباران و قڕكردن، ئەنفال و وێرانكارییەكان، نەبوونە هۆی ئەوەی گەلی كورد لە ئامانجی خۆی دوور بكەوێتەوەو، خەباتەكەی بەرەو تیرۆر و تۆقاندن بڕوات. یان لەبری دەستەڵاتی سیاسی بەغدا، شەڕ لەگەڵ نەتەوەی سەردەستی عەرەب بكات و ناوچەكە بكاتە گۆمی خوێن. بەڵكو ئەقڵی كورد و شۆڕشەكانی، هەمیشە زانیویانە ڕژێمەكان بەرپرسن لە نەهامەتییەكان، نەك گەلی عەرەب لەعێراق.

هەمیشە كورد گرەوی لەسە ر ویژدانی جیهانی كردووە، ویستویەتی بە ڕێگەی خەباتی شەرعی مافەكانی بەدەستبهێنێت. لەڕاپەڕینی گەلی كوردستانیشدا، دەیان هەزار سەربازی عێراق، لەوانەی كە دەستیان سور بوو بەخوێنی گەلی كوردستان، كەوتنە دەستی كورد و پێشمەرگە، بەڵام گەلی كورد لەسۆنگەی بڕوابوونی بە لێبوردەیی، هەرهەموویانی ئازادكرد و بێ ئەوەی خوێن لە پەنجەی یەك سەرباز بێت، هەموویان نێردرانەوە بۆ ناو خێزانەكانیان و تەنانەت هاوكاریش كران، بۆ ئەمەش دەیان كاتژمێر ڤیدیۆی تۆماركراومان وەك بەڵگە لەبەردەستە.

تاكو قۆناغی شەڕی جیهانی دژ بە ڕژێمی سەدام حسێن، لەو كاتەشدا كورد باشترین و گونجاوترین هاوپەیمانی جیهانی ئازاد بوو، لەكاتێكدا دۆستە نزیكەكانی ئەمریكا، مەرجی تەعجیزییان دادەنا بۆ هاوكاریكردنی ئەمریكا و هێزەكانی لەبەرەكانی باكوری عێراق.

بەڕێز جەنابی كونسوڵ
لەدوای دامەزراندنی قەوارەی هەرێمی كوردستان، هەرێم بووەتە لانكەی زۆرترین ڕادەی ئازادی، زۆرینەی هەرەزۆری ئۆپۆزسیۆنی عێراق لەهەرێم بەئازادی خەباتی خۆیان كردووە. لێرە پارێزران و خزمەتیان كرا، تاكو گەیشتنە ئامانجەكانیان كورد خزمەتی كردن.

لەهەرێمی كوردستان، یەكەمجار ڕادیۆو تەلەفزیۆنی ئازاد، ڕەخنەی ئازاد، پێرەو كرا. لێرە لەم هەرێمی كوردستانە، بۆ یەكەمجار ناوی وەزارەتی ئەوقاف و كاروباری ئیسلامی، گۆڕا بۆ وەزارەتی ئەوقاف و كاروباری ئاینی، لەو سۆنگەیەوە كە كورد بڕوای بە پێكەوە ژیانی هەموو ئاین و ئاینزاكان پێكەوە هەبووە و بڕوای وابووە كە جووەكانی كوردستان، مەسیحییەكان، زەردەشتییەكان و سابیئەكان و هەموو ئاینەكانی تریش، وەك موسوڵمانەكان خاوەنی ئەم خاكەن و بەشدارن لە سەروەرییەكانیدا. دەبێ پێكەوە بژین و بەیەكسانی بەشداربن لەم حكومەتی هەرێمەدا.

بەڕێز جەنابی كونسوڵ،
نەتەوەكانی دەوروبەرمان، سەد ساڵی تەواوە سودیان لە ڕاگەیەنراوەكەی سەرۆك وێڵسۆن وەرگرتووەو بوونەتە خاوەنی دەوڵەتی خۆیان، بەڵام هیچكامیان ئەوەیان بۆ ئاینە جیاوازەكان نەڕەخساندووە كە كورد بەم تەمەنە كورتەی ئەزموونەكەیەوە بۆ ئایینەكانی ڕەخساندووە.

لە هەرێمی كوردستان، ئازادی ڕۆژنامەگەری تاڕادەیەكی زۆر گەورەتر لە هەموو وڵاتانی دەوروبەر فەراهەمكراوە. ئازادی ڕێكخستنی سیاسی. ئازادی ژن و دیموكراسی لێرە تەواو مسۆگەرە، ژنانی كورد خاوەنی كاری خۆیانن، خاوەنی دەیان ڕێكخراون، خاوەنی سەربەستی تەواون لە پۆشینی جلوبەرگ و خوێندن و كاركردن و هەڵبژاردنی ژیانی ئازادانەی خۆیان.

ئایا ئەوەی بۆ ژنان لە هەرێم دابینكراوە، لەكام وڵاتی ناوچەكە دابینكراوە؟ كامیان ئازادی ئاینی و سیاسییان بۆ هاووڵاتییان فەراهەمكردووە؟.

بەڕێز جەنابی كونسوڵ،
سەرباری ئەو خاڵە گەشانە، بەڵام بێگومان كوردیش وەك هەموو نەتەوەكانی دنیا بێ كەموكووڕی نەبووە و پێویستە ئەزمونەكەی ساڵ لەدوای ساڵ باشتر بكات.

بەڕێز كونسوڵی گشتی،
ئێستا كەمن ئەم نامەیە بۆتۆ دەنوسم، وێنەیەكم لەبەردەستە كە لە سەرەتای 1930ییەكان لە ئەمریكا چركێنراوە، ژنێك بە جلێكی نیمچە ڕووت هاتۆتە سەر شەقام، هەموو پیاوەكانی ئەو شەقامە چاویان تێبڕیوە و هەر بەچاو تیرۆری دەكەن! ڕۆحی دەكوژن! بەڵام ئایا ئەو ترادیشناڵە كۆمەڵایەتییە لە ئەمریكا ئێستاش هەروەك ئەو كاتەیە یان ئێستا ژنان بەئازادی دەپۆشن و دەنۆشن لەئەمریكا، ئایا ساڵ بەساڵ و قۆناغ بەقۆناغ، یاسای ئەمریكا زیاتر و باشتر مافەكانی دابیننەكرد؟ ئایا ئەو پرۆسەیە پێویستی بەكات نەبوو؟ بێگومان بەڵێ!.

هەرێمی كوردستانیش هەروایە، ئێمەش وەك گەلانی دنیا پێویستمان بەكاتە تاكو باشتر خۆمان تێكەڵاوی ناو جیهانی مۆدێرن بكەین و، سیستەمی یاسایی خۆمان لەگەڵ ڕۆحی سەردەم بگونجێنین و یاسا بتوانێت بەتەواوی كۆمەڵگە و حوكم ڕێك بخات.

بەڕێز جەنابی كونسوڵ،
پێشكەوتنی كۆمەڵگە و نەتەوەكان كاتی پێویستە، ئەزمونی زیاتری دەوێت، ئێوەش وەك لایەنێك كە بەهاكانتان هەموو جیهانی تەنیوە، لەهەمووان باشتر دەزانن كە دیموكراسیەت و شەفافیەت و پێكەوەژیان پرۆسەیەكی درێژخایەنەو وەك مارەكەی موسا نیە كە بەیەك چركە بەدەستمان بگات، بەتایبەتی بۆ كورد كە بەدوژمن دەورەدراوە، كە نوقمی ناو زوڵمە مێژوییەكانە و تازە بەتازە لەناو خوێناوی كیمیاباران و ئەنفال و بڕینی موچە دێتە دەرەوە.

بەڕیز جەنابی كونسوڵ،
من وەك نوسەرێكی كورد پێم سەیر بوو، مایەی شۆك بوو بۆم كاتێ دیتم بەڕێزتان چاوەڕوان دەكەن هەرێمی كوردستان، لە كونفەیەكونێكدا دیموكراسیەتێكی ستاندارد بنیات بنێت! ئەوە ئیجحافە بەرانبەر ئەم نەتەوەیە كە تاكو ئێستا ئەزمونێكی نیە و لەهەموو شتێكدا لەسفرەوە دەستپێكردووە.

گرەوی كورد لەسەر هاوپەیمانیكردنییەتی لەگەڵ جیهانی شارستانیدا، كورد ئەوەندەی بەسەر كەلە بەرەی ڕووناكی وەستاوەو، هەمیشە لەدژی تاریكی و تیرۆر و دواكەوتن بووە. قەت پەنای نەبردۆتە بەر زەبر و زەنگ و هەمیشە ئامادەبووە بۆ گفتوگۆ تەنانەت لەگەڵ ڕژێمی سەدامیش كە تاریكترین ڕژێم بووە بەدرێژایی مێژووی عێراق.

بەڕێز جەنابی كونسوڵ،
من كاتی زیاترت ناگرم، دڵنیام خۆت لە هەزاران سەرچاوەی زانیارییەوە، هەڵسەنگاندنی ورد و بەراوردی واقیعی دەكەیت لەنێوان هەرێم و دەوروبەرەكانیدا.

بەڵام ئێمەش و ئێوەش، چاومان لەوەیە كە هەرێمی كوردستان هەنگاوی زیاتر بنێت، مافەكانی مرۆڤ و ئازادی زیاتر بچەسپێنێت، شەفافیەتی زیاتر پێڕەو بكات.

ئێمە دڵنیاین لەوەی ئەمجارە، پەیوەندی دۆستایەتی كورد لەگەڵ جیهانی ئازاد، سودی خۆی دەبێت بۆ دروستكردنی قەوارەیەكی تۆكمە و گەیشتنی كورد بە هەموو مافەكانی. سیاسەتی ئەمریكا و جیهانی ئازادیش، بایی ئەوەندە پابەندی ئەخلاقیی و ویژدانی تێدایە كە پشتی كورد بەرنەدەن لەو پرۆسەیەدا كە دەستپێكردووە.

ئایا ئێوە چاوەڕوانییەی كورد بەكوێ دەگەیەنن؟، ئێمە و نەتەوەكانی دیكەش كە وەك ئێمەن، چاومان لەوەیە جیهانی ئازاد دەستبەرداری ئەم پرۆسێسە نەبێت كە كورد لەناو دەریایەك خوێن و تاریكی ناوچەكەدا دەستپێكردووەو، بووەتە ئەزمونێكی تاقانە لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا.
لەئێستاوە مێژوو دەنوسینەوە.

مەشخەڵ كەوڵۆسی
نوسەر و ڕۆنامەنووس
سلێمانی - شارەزوور
27/3/2023