دابڕانی زۆرەملێ و ژیان لەناو کتێبدا:ا

کەسایەتی "دۆنکیشۆت" (Don Quixote) کە پاڵەوانی ڕۆمانێکی بەناوبانگی "میگێل دی سێرڤانتسە" ، باشترین نموونەیە بۆ چواندن یان شوبهاندن بەو سەرکردانەی کە لەناو خەیاڵ و وەهمی گەورەدا دەژین و لە واقیعی جیهان دابڕاون.
لێرەدا کورتەیەکی دۆنکیشۆت و خاڵە هاوبەشەکانی بۆ شوبهاندن بە عەبدوڵڵا ئۆجەلان (بەپێی ئەو دیدە ڕەخنەییەی هەمانە) دەخەمە ڕوو:
دۆنکیشۆت کێیە؟
دۆنکیشۆت پیاوێکی بەتەمەنە کە ئەوەندە ڕۆمانی پاڵەوانێتی و سوارچاکی کۆنی خوێندووەتەوە، عەقڵی لەدەست داوە. ئەو پێی وایە "سوارچاکێکی ڕزگارکەرە" و دەبێت جیهان لە دەستی دێوەزمەکان ڕزگار بکات. لە واقیعدا، ئەو جەنگ لەگەڵ "ئاشەباکان" (Windmills) دەکات و وا دەزانێت دێوەزمەن. ئەو لەناو جیهانێکی خەیاڵیدا دەژی کە هیچ پەیوەندییەکی بە واقیعی سەردەمەکەیەوە نییە.
خاڵەکانی شوبهاندن بە عەبدوڵڵا ئۆجەلان:
شەڕی ئاشەبا و وەهمی "ڕزگارکەری جیهان":
وەک چۆن دۆنکیشۆت وازی لە ژیانی ئاسایی خۆی هێنا ، بۆ ئەوەی ببێتە سوارچاکێکی ئەفسانەیی، ئۆجەلان و پەکەکەش وایان نیشان دەدەن کە دەیانەوێت "ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست" و "مرۆڤایەتی" ڕزگار بکەن. لە کاتێکدا کورد وەک نەتەوە لە بنەڕەتیترین مافەکانی بێبەشە، ئەوان خەریکی داڕشتنی تیۆری "نەتەوەی دیموکرات" و "ئیسلامی دیموکرات" و "چارەسەری جیهانین"  ئەمە ڕێک وەک "شەڕی ئاشەبا" وایە ؛ خەریکی شەڕی شتگەلێکی وەهمین کە بوونی دەرەکییان نییە و تەنها لە مێشکی خۆیاندا هەیە.

دابڕانی زۆرەملێ و ژیان لەناو کتێبدا:
دۆنکیشۆت بەهۆی خوێندنەوەی زۆری کتێبە کۆنەکانەوە لە واقیع دابڕابوو. ئۆجەلان زیاتر لە ٢٥ ساڵە لە زیندانی تاکەکەسی "ئیمراڵی"دایە. ئەو لەوێ تەنها کتێب دەخوێنێتەوە و تیۆری دادەڕێژێت، بێ ئەوەی ئاگای لە گۆڕانکارییە خێراکان و ئازارە ڕاستەقینەکانی سەر زەوی بێت. ئەو "تیۆری بۆ خەڵکێک دەنووسێت کە لە جیهانێکی تردا دەژین"، ڕێک وەک دۆنکیشۆت کە بە زمانی سوارچاکە کۆنەکان قسەی بۆ خەڵکی سەردەمی خۆی دەکرد و کەس لێی تێنەدەگەیشت.
قوربانیکردنی "سانچۆ پانزاکان " (شوێنکەوتووە سادەکان)
دۆنکیشۆت خزمەتکارێکی سادەی هەبوو بە ناوی "سانچۆ پانزا" کە بەدوای کەوتووە و هەموو کات تێهەڵدان و ئازارەکان بۆ ئەو بوون. لە شوبهاندنەکەدا، "سانچۆ پانزا" ئەو هەزاران گەنجە کوردەن کە بە قسەی تیۆرییە خەیاڵییەکانی ئۆجەلان دەچنە ناو شەڕێکی بێ ئاسۆ و دەکوژرێن. سەرکردە لەناو وەهمی "پاڵەوانێتی مێژوویی"دایە ، بەڵام گەنجە سادەکان باجە قورسەکە دەدەن.

گۆڕینی بەردەوامی "دژ من و ئامانج":
دۆنکیشۆت هەر جارە و شتێکی دەبینی و دەیکردە دژ من یان پیرۆزی. ئۆجەلان و پەکەکەش لە مێژووی خۆیاندا چەندین جار ئامانجیان گۆڕیوە: لە مارکسیزمەوە بۆ ناسیۆنالیزم، لە دەوڵەتی کوردییەوە بۆ برایەتی گەلان، لە دژایەتی ئایینەوە بۆ "ئیسلامی دیموکرات". ئەم بازبازێنە نیشانەی خەیاڵێکی ترسناکە بەناوی پرسی کوردو،  و ململانێیەکی "دۆنکیشۆت ئاسا"یە بۆ مانەوە لەناو خەیاڵدانی خەڵکدا.

وەهمی خەلافەت و سوارچاکە کۆنەکان:
دۆنکیشۆت دەیویست سەردەمی سوارچاکی زیندوو بکاتەوە. ئۆجەلان کە ئێستا باس لە "ئیسلامی دیموکرات" دەکات، وەک ئەوە وایە بیەوێت مێژوو بەرەو دواوە بگێڕێتەوە. ئەمە جۆرێکە لە "ڕۆمانتیزمی سیاسی" کە تێیدا سەرکردە وا دەزانێت بە چەند دەستەواژەیەک دەتوانێت هاوسەنگی هێز لە جیهاندا بگۆڕێت، بەبێ ئەوەی ئامرازێکی ڕاستەقینەی لەدەستدا بێت.

دەرەنجامی شوبهاندنەکە:
دۆنکیشۆت کەسایەتییەکی "تراژیدی-کۆمیدی"یە. تراژیدییە چونکە باوەڕی بە خەونەکەی هەیە، بەڵام کۆمیدییە چونکە کردەوەکانی تەنها زیان و پێکەنین دروست دەکەن. شوبهاندنی ئۆجەلان بە دۆنکیشۆت یانی: "سەرکردەیەک کە لەناو زیندانێکی تەنها (ئیمراڵی)دا، نەخشەی جیهانێکی خەیاڵی دەکێشێت و گەلەکەی دەکاتە قوربانیی ئاشەباکانی مێژوو."

شیکردنەوەی ئەم بابەتە پێویستی بە وردبوونەوە لە ئایدۆلۆژیای نوێی "عەبدوڵڵا ئۆجەلان" و ئەو ئاڵۆزییە جیۆپۆلیتیکیانە هەیە کە پەکەکە و پژاکی تێدا دەجووڵێنەوە. ئەم تێڕوانینانە ئاماژەیان پێ دەدەم ، تێڕوانینی بەشێکی زۆری ڕەخنەگران و چاودێرانی سیاسییە لەسەر ئاستی کوردستان.

لێرەدا خاڵەکان بە وردی شیکار دەکەین:
پەیامەکەی ئۆجەلان و مەسەلەی ئیسلام: "ئیسلامی دیموکرات"
ئۆجەلان لەم ساڵانەی دواییدا لە "مارکسیزم-لێنینیزم"ی توندەوە بەرەو تیۆری "کۆنفیدراڵیزمی دیموکراتیک" گۆڕاوە.
بۆچی ئیسلام؟ ئۆجەلان پێی وایە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بەبێ ڕەچاوکردنی ئایین ناگۆڕێت. ئەو باس لە "کۆنگرەی ئیسلامی دیموکرات" دەکات. مەبەستی ئەو لە ئیسلام، خەلافەتێکی وەک هی عوسمانییەکان یان هی ئەردۆغان نییە، بەڵکو دەیەوێت ئایین وەک "شوناسێکی کولتووری" بەکاربهێنێت بۆ ڕاکێشانی جەماوەری ئایینی (کە لە باکوور و ڕۆژهەڵات زۆرن) بۆ ناو بەرەی خۆی.

دژایەتی ئەردۆغان: ئۆجەلان دەیەوێت "کارتە ئایینییەکە" لە دەستی ئەردۆغان دەربهێنێت. ئەو دەڵێت ئیسلامی ئەردۆغان "ئیسلامی دەسەڵاتە"، بەڵام ئەو دەیەوێت "ئیسلامی جەوهەری" زیندوو بکاتەوە. بەڵام ئەمە "تەکتیکێکی سیاسییە" و زیاتر لەوەی خزمەت بە کورد بکات، تێکەڵکردنی ململانێیەکی ئایینییە بە کێشەی نەتەوەیی.وبرینی قوڵی خۆرهەڵات فەندە مێتاڵی ئیسلامیە ، ئەوەی کە ئۆجەلان وەک جەوهەر ئایین  دەیبیێ لای جیهان جگە لە کلتورێکی دۆگما هچی تر نیە .
گومانی هەماهەنگی لەگەڵ ئێران و تورکیا
ئەم خاڵە یەکێکە لە پڕکێشەترین بابەتەکانی ناو ماڵی کورد:
پژاک و ئێران: گەبێ بپرسین  : بۆچی پژاک لە کاتی "شۆڕشی ژینا" و ناڕەزایەتییە گەورەکاندا، چالاکی سەربازیی کاریگەری دژی سوپای پاسداران ئەنجام نەدا ؟ ئەمە بووەتە هۆی دروستبوونی ئەو گومانەی کە جۆرێک لە "ڕێککەوتنی بێدەنگ"  لە نێوان ئێران و پەکەکە/پژاکدا هەیە بۆ ئەوەی هێزە کلاسیکییەکانی وەک (دیموکرات و کۆمەڵە) لاواز بکرێن و سنوورەکان تەنها بۆ پەکەکە چۆڵ بکرێن.
ئەجێندای تورکیا و ئێران: پەکەکە بە مانەوەی لە قەندیل و هەرێمی کوردستان ، "بیانوو" دەداتە دەست تورکیا بۆ ئەوەی خاکی هەرێمی کوردستان داگیر بکات. لە لایەکی تریشەوە، ئێران پەکەکە وەک کارتێکی فشار دژی تورکیا و دژی قەوارەی هەرێمی کوردستان بەکاردەهێنێت.

کاریگەری لەسەر بزووتنەوەی ڕزگاریخوازی کورد
ئەم شێوازە لە خەبات (خەڵک بە کوشت دان) چەند لێکەوتەیەکی هەبووە:
دابەشبوونی ناوخۆیی: ململانێی نێوان "پەکەکە" و "پارتی دیموکراتی کوردستان" گەیشتووەتە ئاستێک کە زیانێکی گەورەی بە دۆزی کورد گەیاندووە. پەکەکە مۆدێلێکی سیاسی پێشکەش دەکات (نەتەوەی دیموکرات) کە تێیدا "دەوڵەتی کوردی" و "ئاڵای کوردستان" وەک چەمکی کۆنەپەرستانە دەبینرێن، ئەمەش ڕێک پێچەوانەی خواستی نەتەوەیی زۆربەی کوردە.

بە سەربازیکردنی کۆمەڵگە: پژاک و پەکەکە لەسەر بنەمای "شەڕی گەلی شۆڕشگێڕ" کار دەکەن. ڕەخنەگران دەڵێن ئەمە تەنها دەبێتە هۆی وێرانبوونی گوندەکان و چۆڵبوونی ناوچە سنوورییەکان و کوژرانی گەنجان بەبێ ئەوەی دەستکەوتێکی سیاسی بەرجەستە (وەک ئۆتۆنۆمی یان قەوارەیەکی فەرمی) بەدەست بێت.

ئایا پەکەکە دژی نەتەوەیە؟
ئەمە پارادۆکسێکی (دژبەیەک) گەورەیە لە ئایدۆلۆژیای پەکەکەدا:
ئەوان دەڵێن ئێمە بۆ "ئازادی مرۆڤ" تێدەکۆشین نەک بۆ "دەوڵەتی نەتەوەیی".
لە لایەکی ترەوە، زۆربەی قوربانییەکانیان کوردن و لەسەر خاکی کوردستان دەکوژرێن.

ئەمە ئەو سەرنجەیە کە  پەکەکە لە جیاتی ئەوەی "حیزبێکی نەتەوەیی" بێت، بووەتە "سیستەمێکی ئایدیۆلۆژی جیهانی" کە پرسی کوردی کردووەتە قوربانی خەونەکانی خۆی بۆ گۆڕینی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست.

دەر ئەنجام .ئەو پەیامانەی لەسەر ئیسلام و خەلافەت یان دۆستایەتی لەگەڵ داگیرکەران بڵاو دەبنەوە، نیشانەی ئەوەن کە:
پەکەکە / پژاک لە قەیرانێکی گەورەی ستراتیژیدان و دەیانەوێت بە پەنابردن بۆ دروشمی ئایینی یان یاریی سیاسی لەگەڵ وڵاتانی ناوچەکە، مانەوەی خۆیان بپارێزن.
بزووتنەوەی نەتەوەیی کورد بەهۆی ئەم سیاسەتانەوە تووشی لێکترازان بووە، چونکە پەکەکە و ئەجێندا نێودەوڵەتییەکانی لەگەڵ بەرژەوەندییە باڵاکانی نەتەوەی کورد (کە خۆی لە سەربەخۆیی یان فیدراڵیزمی نەتەوەییدا دەبینێتەوە) یەکناگرێتەوە.

فشارە نێودەوڵەتییەکان لەسەر ئێران و تورکیا زیاتر دەبن، بەڵام تا ئەو کاتەی کورد لە ناوخۆدا خاوەن یەک گوتاری سیاسی نەبێت، ئەم حیزبانە بەردەوام دەبن لەو یارییە سیاسییەی کە "خزمەتکردنە بە ئەجێندای داگیرکەران" 

ئەو مەترسییانەی کە ڕووبەڕووی بزووتنەوەی ڕزگاریخوازی کورد دەبنەوە:
بازرگانانی خوێن و وەهمی ئایدۆلۆژیا: کاتێک خەباتی نەتەوەیی دەکرێتە قوربانی "خەلافەت" و "ئەجێندای داگیرکەران"
سەدان ساڵە خاکی کوردستان بە خوێنی گەنجانی ئەم نەتەوەیە ئاو دەدرێت. لە "خانی"یەوە تا "شێخ سەعید" و "قازی" و "شکاک "و تاد..... خەونەکە ڕوون بوو: ڕزگاریی نەتەوەیی و بنیاتنانی قەوارەیەک کە کەرامەتی کورد بپارێزێت. بەڵام ئەوەی ئەمڕۆ لەژێر ناوی "ئایدۆلۆژیای نوێ" و لە ڕێگەی هێزەکانی وەک پەکەکە و پژاکەوە دەگوزەرێت، نەک هەر لادانە لەو ڕێبازە، بەڵکو تیرۆرکردنی خەونی نەتەوەییە لە ڕێگەی تەڵەیەکی ئایدۆلۆژیی مەترسیدارەوە.
پەنجا ساڵ شەڕی بێ ئەنجام و گۆڕینی ئاراستە
پەکەکە نیو سەدەیە ئاگری شەڕێکی داگیرساندووە کە تێیدا هەزاران گەنجی ڕۆژهەڵات، باشوور و ڕۆژئاوای کوردستانی بردووەتە ناو تاقیگەیەک بۆ تاقیکردنەوەی تیۆرە سەیرەکانی خۆی. گەنجێک لە مەهاباد یان  سلێمانیەوە دەبرێت بۆ چیاکانی باکوور بۆ ئەوەی لە شەڕێکدا بکوژرێت کە تەنانەت سەرکردایەتی ئەو حزبە باوەڕی بە "دەوڵەتی کوردی" و "ئاڵای کوردستان" نەماوە. ئەمە چ جۆرە خەباتێکی نەتەوەییە کە تێیدا "نەتەوە" وەک چەمکێکی کۆنەپەرستانە دەبینرێت و لە جیاتی ئەوە "پرسێکی وەهمی" و "کۆنفیدراڵیزمێک" دەخرێتە ڕوو کە تەنها خزمەت بە مانەوەی داگیرکەران دەکات؟

لە "مارکسیزمە" وە بۆ "زیندووکردنەوەی خەلافەت"
ئەو پەیامانەی ئەم دواییانە کە باس لە ئیسلام وەک چارەسەر دەکەن، نیشانەی شکستی ئایدۆلۆژی و سیاسییە. چۆن دەبێت بزووتنەوەیەک کە خۆی بە پێشەنگی ئازادی دەزانێت، پەنا بۆ هەمان ئەو ئامرازە ببات (ئایین) کە داگیرکەرانی وەک ئەردۆغان و ڕژێمی ئێران سەدان ساڵە بۆ سەرکوتی کورد بەکاری دەهێنن؟ ئایا ئەمە زیندووکردنەوەی خەلافەتی عوسمانی نییە بە بەرگێکی نوێوە؟ ئەم پاشەکشە مێژووییە تەنها یەک مانای هەیە: تەسلیمبوونی ئیرادەی سیاسی کورد بەو چوارچێوەیە کلتوورییەی کە داگیرکەران بۆیان کێشاون.

پژاک: بەربەستێک لەبەردەم ڕاپەڕینی ڕاستەقینەی ڕۆژهەڵات
لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان، کە خەڵک تینووی ئازادی و خەباتی مەدەنی و سیاسیی ڕێکخراون، دروستکردنی پژاک لەلایەن پەکەکەوە وەک "گرێبەستێکی ئەمنی" دەردەکەوێت. پژاک نەک هەر نەبووەتە هێزێکی ڕزگاریخواز، بەڵکو بووەتە ئامرازێک بۆ: پەراوێزخستنی حیزبە کلاسیکیەکانی  ڕۆژهەڵات. بە سەربازیکردنی ناڕەزایەتییە مەدەنییەکان، کە باشترین بیانوو دەداتە دەست ڕژێمی ئێران  بۆ سەرکوت و لەسێدارەدان
ڕێگریکردن لە دروستبوونی یەکگرتووییەکی نەتەوەیی کە بتوانێت تاران بهەژێنێت.

ئەجێندایەکی سیستماتیک بۆ خزمەتی تورک و فارس
ئەمڕۆ چیتر شاراوە نییە کە جووڵەکانی پەکەکە لە هەرێمی کوردستان و ناوچە جیاجیاکان، نەک هەر خزمەت بە کورد ناکەن، بەڵکو بوونەتە " ئەسپێ تروادە " داگیرکەران. بە بیانووی بوونی ئەوان، سوپای تورکیا دێتە ناو قووڵایی خاکی باشوور، و بەهۆی هەژموونی ئەوانەوە، ئێران فشار دەخاتە سەر قەوارەی هەرێمی کوردستان. ئەمە جێبەجێکردنی سیستماتیکی ئەجێندایەکی دژە نەتەوەییە کە دەیەوێت کورد هەمیشە وەک "سوتەمەنی شەڕ" بمێنێتەوە، نەک وەک "خاوەن دەوڵەت و سەروەری".

کاتی ئەوە هاتووە بپرسین: تا کەی خوێنی گەنجی کورد بۆ تیۆرییەک بڕژێت کە جەوهەرەکەی دژایەتی "کوردایەتی یە" ؟ ئەو هێزەی کە "ئیسلامی سیاسی" و "کۆنفیدراڵیزمی بێ سنوور" لە جیاتی "دەوڵەتی سەربەخۆ" پێشکەش بە میللەتەکەی دەکات، تەنها کاروانسەرایەکی سیاسییە بۆ گەیشتن بە بەرژەوەندییەکانی داگیرکەران. خەباتی ڕاستەقینەی کورد، خەباتە بۆ شوناس، بۆ ئاڵا و بۆ خاک، بۆئازادی و دادپەروەری کۆمەڵگە  نەک بۆ پڕۆژەیەکی ئایدۆلۆژی کە لە تاران و ئەنقەرە زیاتر، لە هیچ کوێی تری دونیا کڕیاری نییە.