لە هەموو وەرزێکی هەڵبژاردنەکانی عێراقدا، هەمان پرسیارە کۆنەکان بە بەرگی نوێوە سەرهەڵدەدەنەوە: کێ لەگەڵمانە؟ کێ دژی ئێمەیە؟ وە کێ ئێمە وەکو دامە بەکاردەهێنێت؟
لەم چوارچێوەیەدا ناوی هێبات حەلبوسی وەک "کاندیدی سوننە" بۆ سەرۆکی پەرلەمانی عێراق دێت، هەیبەت لە هەندێک گوتاری کوردیدا، وەک نەیارێکی کورد، یان درێژکراوەی ڕاستەوخۆی پڕۆژەی سیاسی محەمەد حەلبوسی دەخرێتەڕوو. بەڵام سیاسەت بە پێچەوانەی ئەگەرەکانەوە لە ڕێگەی دروشمەوە لێکنادرێتەوە بەڵکو لە ڕێگەی پێکهاتە و بەرژەوەندی و کۆنتێکستەکانەوە لێکدەدرێتەوە!!
یەکەم:
جیاوازیکردن لە نێوان ڕکابەریی سیاسی و دوژمنایەتی نەتەوەیی زۆر گرنگە. تا ئەمڕۆش هێبات ئەلحەلبوسی هیچ هەڵوێستێکی ئاشکرا یان هیچ پرۆژەیەکی ڕانەگەیاندووە لەسەر بنەمای دوژمنایەتی بەرامبەر بە کورد وەک ناسنامەیەک یان مافێکی دەستووری. ئەوەی هەیە، تێوەگلانی ئەو لە ژینگەیەکی سیاسی سوننەدا کە "بەهێزکردنی ناوەند" وەک ئامرازێک بۆ گەڕاندنەوەی هاوسەنگی دوای چەندین ساڵ لە پەراوێزخستن دەبینێت.
ئەم دیدە ئەگەرچی مەرج نییە دوژمنایەتی کورد بێت، بەڵام ڕەنگە لە پرسە هەستیارەکان: دەسەڵاتەکان، نەوت، بودجە و خاکە جێناکۆکەکان لەگەڵ بەرژەوەندییەکانی کورددا یەکتر ببڕێت!!
دووەم:
ئەو تێڕوانینەی کە ئەو “ئامۆزای محەمەد حەلبوسی”،یە، تایبەتمەندییەکی ئارەزوومەندانە نییە. واقیعەکە ئەوەیە کە هێشتا دیمەنی سیاسی سوننە فرەیی ڕاستەقینەی تێدا نییە و لە دەوری ژمارەیەکی سنووردار لە سەرکردەکان دەسوڕێتەوە. هەر سەرهەڵدانێکی فیگەرێکی نوێ زۆرجار وەک دابەشکردنەوەی ڕۆڵەکان لەناو هەمان دامەزراوەدا لێکدەدرێتەوە، نەک پچڕان لەگەڵیدا. لێرەوە، ترسی کوردەکان ئەوەندە لە خودی تاکەوە سەرچاوە ناگرێت، بەڵکو لە ئەزموونی ڕابردووی هاوپەیمانییە سوننە-ناوەندییەکانەوە سەرچاوە دەگرێت کە زۆرجار لەسەر حیسابی هاوبەشی ڕاستەقینە کۆتاییان هاتووە.!!
بەڵام پرسیاری گرنگتر ئەوەیە: ئایا کورد پێویستی بە نەیارێکی نوێ هەیە، یان خوێندنەوەیەکی زیرەکتر بۆ دیمەنی سیاسی؟!!
سیاسەتی عێراق لەسەر بنەمای "لەلایەن یان دژی" کارناکات، بەڵکو لەسەر لۆژیکی گۆڕینی گرێبەستەکان کاردەکات. لە ڕووی مێژووییەوە کورد بە پشت بەستن بە نیاز دەستکەوتەکانی خۆی بەدەست نەهێناوە، بەڵکو بە سەپاندنی هاوبەشی دەستووری و هاوسەنگی پەرلەمانی بەدەستی هێناوە.
مەترسییەکە لە خودی هیبەت حەلبوسیدا نییە، بەڵکو لە ساتێکی لاوازی کورددایە کە ڕێگە بە هەر لایەنێک دەدات- سوننە یان شیعە- پەیوەندییەکە لە شەراکەتەوە بۆ ملکەچبوون پێناسە بکاتەوە!!
لە ڕووی فەلسەفییەوە کێشەکە قووڵترە لە ناوەکان. عێراق هێشتا پێناسەی دەوڵەتی نەکردووە: ئایا پەیمانێکە لە نێوان گروپە پێکهێنەرەکان، یان بابەتی باڵادەستی ژمارەیی؟ تا ئەو کاتەی ئەم پرسیارە بە بێ وەڵام بمێنێتەوە، هەموو سەرهەڵدانێکی سیاسی وەک هەڕەشەیەکی ئەگەری بۆ سەر ئەوانی دیکە لێکدەدرێتەوە.
لەم بۆشاییەدا ترسەکان گەورەتر دەبن و فیگەرەکان دەبنە هێما نەک پڕۆژەی ڕاستەقینە!!
بەکورتی: هێبات حەلبوسی بە هۆی ناسنامەی هاوبەشی کوردەوە دوژمنی کورد نییە، بەڵام ئەگەر هەڵبژێرێت خۆی لەگەڵ پڕۆژەیەکی ناوەندگەراییدا هاوتەریب بکات کە فیدرالیزم لە جەوهەری خۆی خاڵی بکاتەوە. وەڵامی کورد نابێت شەیتانکردنی پێشوەختە بێت، بەڵکو هەڵوێستێکی یەکگرتوو و هێڵی سووری ڕوون بێت: دەستوور و شەراکەت و ڕەتکردنەوەی گەڕانەوە بۆ لۆژیکی سەرکەوتوو و دۆڕاو. لە سیاسەتدا تاکەکان ڕاگوزەرن و دێن ودەڕۆن... بەڵام هاوسەنگی هێز دیاری دەکات کە ئایا کەسی تازەهاتوو ،هاووبەشە یان نەیار؟!!