دواین هەواڵ

ئەو راستی و چوارچێوانەی نابێت ئیسلامییەکانی هەرێم لەبیری بکەن

‌ئەبوبەكر كاروانی

29/10/2024

بە بروای ئێمە ئیسلامییەکانی باشوور، نابێت تەنها لە روانگەی هەندێ رووداوو دەرهاویشتەی کاتی و چاوەروانی و کاریگەر بوون پێیان بیر بکەنەوەو بریار بدەن، بەڵکو لە چوارچێوەی کۆمەڵێ راستی و رووگەنمای واقیعی خۆیان و کۆمەڵ و قۆناغەکەدا ئەوە بکەن، لەوانەش:

١) ئیسلامییەکان لەسەر ئاستی کۆی تەوژمەکە خاوەنی توانایەکی سنوورداری سیاسین، ، چەندین ساڵە لە رووە سیاسییەکەوە لە بازنەیەکی دیاریکراودا دێن و دەچن و خۆیان بەرهەم دەهێننەوە و هیچ گەشەکردنێکی بەرچاویان بەخۆیانەوە نەبینیوە، بەڵکو ئەگەر ژمارەی کورسی و دەنگ بکەین بە پێوەر بەرەو دواشەوە گەراونەوە. ئەوان ئۆپۆزیسیۆن بن یاخود بەشداری لە حکوومەتدا بکەن، هەڵوێستیان هەرچۆنێك بێت، لە سایەی فۆرم و گووتارو جۆری سەرکردایەتی ئێستایاندا، کاریگەری وای بەسەر تێراونین و هەڵوێستی زۆرینەی زۆری هاوڵاتیان و کۆمەڵگە بەرامبەریان نییە و هەڵوێستە سیاسییەکانیان زۆر کەم نەبێت، نمرەی لەسەر نیە.کەمتر وەك هێزو بژاردەی سیاسی، بۆ سزادانی هێزە حوکمرانەکان، یاخود جێگرەوەیان و بەدیهێنانی ئاڵوگۆر لەواقیعەکەدا، لە بیرکردنەوەی خەڵکیدا مەترەحن، بۆیە لە نێوان دوو هەڵبژاردندا یەك دوو کورسی زیاد یاخود کەم دەکەن! ئەوەش وایکردووە کێبرکێکە زیاتر لەنێوان خۆیاندا و بەتایبەتیش کۆمەڵ و یەکگرتوودا بێت نەك ئەوان و هێزەکانیتر. لێرەشەوە موعارەزەبوون بە تەعبیری خۆیان بەشێکی بەرچاو لە واتا بنەرەتیەکەی خۆی لەدەست دەدات و دەبێت بەمووتارەکە و بەشدارینەکردنی حکومەت، واتا ژیان لە بەرزەخی نێوان دەسەڵات و ئۆپۆزیسیۆندا، لەم دۆخەشدا لەرابردوودا بوونەتە جێگەی رەخنەی هەردوولاو زۆر جار رێکخستنەکانی خۆشیان، چونکە هەست دەکەن ئەمان رەنج و باج دەدەن و خەڵكی تر بەرەکەی دەچنێتەوە. لەئاستە سیاسییەکەشدا دووچاری جۆرێك لە قەیرانی ناسنامە دەبن، بەهۆی ئەوەشەوە بنکە حیزبییەکەیان بەشێوەیەکی نیمچە بەردەوام لە دۆخی هەست بە تاڵاوی پەراوێز خستنی دەسەڵات و سزادان و فەرامۆشکردنی هاووڵاتیان و کۆمەڵگەدا دەژین، لە سۆنگەی بەراوردکردن بە هێزەکانی تری ئۆپۆزیسیۆن لە وێنەی گۆڕانی کۆن و نەوەی نوێ لە ئێستادا،

قۆناغی ئێستاش لەم ڕوەوە بۆ ئەوان کێشەدارتر نەبێت باشتر نابێت، چونکە سەرکردەکانی لایەنە ئیسلامییەکان سەرۆکی ئەو هێزەی شوێنی ئۆپۆزیسیۆنی پرکردۆتەوە، بە ئاستی خۆیانی نازانن و ناتوانن مامەڵەی لەگەڵدا بکەن. ژمارەی دەنگ و کورسیش شتێکی ترمان پێدەڵێت و ئەو دەکات بە رابەری هێزەکانی دەرەوەی حکومەت و ئۆپۆزیسیۆن. لەرووییەکی ترەوە هەرچی بکەن لە سۆنگەی رادیکاڵ بوونی گووتارو سنوورداربوونی هێڵی سوور و زۆر شتی تردا،

کەرەسەی ململانێ و ریکلامی ئەویان پێ نییەو نابێت، ئەوەش سەرەنجام دەیانخاتە خانەی دژایەتی کردنییەوە، یاخود لانی کەم هەماهەنگی لەگەڵ نەکردنی، بەوەش وێنای ئۆپۆزیسیۆنێکی ناکارا یان لێدەگیرێت لەکاتێکدا هەرچی پێشیان کرابێت کردبێتیان و درێغیان نەکردبێت.

2) بەگوێرەی زۆر لێدوان و هەڵوێستی سەرکردە ئیسلامییەکان پاساووی بنەرەتی بوونی ئیسلامییەکان لە کارە بانگخوازی و پەروەردەیی و چاکسازییە کۆمەڵایەتیەکەدایە، یاخود ئەو وێنایە لە خۆیان نیشان دەدەن و هەندێ جار پاساوی پاشەکشە سیاسییەکانیشی پێدەدەنەوە، واتە بوونی راستەقینەی خۆیان لە مەسەلە سیاسییەکەدا نابیننەوە، کەبە کردەوە لەم روەوە زۆر نەچوونە پێش و شەری مانەوە دەکەن. مانەوە لەخودی خۆیدا بەدەستکەوت و سەرکەوتن لەقەڵەم دەدەن. کارو ئەرکێکی لەو جۆرەش زیاتر لەگەڵ سەقامگیری و خاوکردنەوەی ململانێکان لەگەڵ حکومەت و نێوان خۆشی لەگەڵ دام و دەزگاکانی گوونجاوترە تا راکەراکەی سیاسی و ململانێی توندی بێ ئەوەی لای هاوڵاتیانی دەنگدەر نمرەی لەسەر بێت.

3) بەشدارینەکردن لە پەرلەمان بە هەر پاساوێك بێت، دەبێتە هۆی لەدەستدانی سەکۆیەکی گرنگی خۆسەلماندن و رەخنەگرتن و رۆڵ بینین و لەبەرچاوبوون، بچوککردنەوەی پانتایی جووڵەو مانۆرو لاواز بوونی پارێزبەندیی سیاسی و یاسایی و مەترسی پەراوێز کەوتنی زۆرتر لە داهاتوودا. جگە لەوە بوونی ئیسلامییەکان لە پەرلەماندا وا دەکات لەرووە ناسنامەیی و فەرهەنگەکە رۆڵیان دیار بێت، چوونکە وا دەکات تاووتوێ کردنی ئەو پرۆژە یاساو گەڵاڵەنامەو بریارانەی رەهەندێکی دینی و ئەخلاقی و کۆمەڵایەتیان هەیە، فۆرمێکی واقیعی ترو هاوسەنگتر بەخۆوە بگرن.

4) جەنگ و ململانێ یەکی خوێناوی لە ناوچەکەدا لە ئارادایە، حەتمەن رەنگدانەوەی بەسەر دوا رۆژی وڵاتەکانی و دووبارە دارشتنەوەی هاوسەنگی هێزو نفوزی سیاسی و نەزمی هەرێمایەتی و رێساکانی پێکدا بژان و مامەڵەی هێزەکان لەگەڵ یەکتردا دەبێت.
بۆیە پێویستە ئەگەری ئەوەدابنێن و گریمانەی ئەوە بکەن لێکەوتەو بەرەنجامەکانی و هەل و مەرجی چاوەروانکراوی نوێ، بە قازانجی ئیسلامییەکان نەبێت و لەکۆی ناوچەکەدا بیانخاتە بەردەم رۆژانێکی سەختەوە.

پێنجەم ) جیاوازی پێگەی ئیسلامییەکان لە کاتی بەشداریکردنیان لە حکومەتدا لە نێوان تێروانینی خۆیان بۆ خۆیان و واقعدا کۆژانیان بۆ درووست دەکات، بەلەبەرچاوگرتنی ئەزموونە پێشووەکان بەشداریان پێدەکرێت و هاوبەشی حوکمرانی و درووستکردنی بریاری سیاسی و ئەمنی و ئابوری نین، ئەمەش تەنها بەشێکی پەیوەندی بە واقیعی نادامەزراوەیی حکومەت و نەبوونی پەیکەرێکی بیرۆکراتی پرۆفیشناڵی بێلایەن و دۆخی کوردستانەوە هەیە، بەشەکەی تری پەیوەندی بەلاوازی رۆڵی ئەوان لە ژیانی سیاسی و پێگەی جەماوەریان و کەمی ژمارەی دەنگ و کورسی و توخمەکانی هێزەوە هەیە.

ئەم جۆرە هێزانە تەنها لەو کاتانەدا رۆڵیان لە حکومەتدا بەهێز دەبێت و دەتوانن مەرج بسەپێنن کە پارسەنگی لایەك بەسەر لایەکی تر لە پێکهێنانی کابینەیەکدا قورس بکەن، کە ئەوەش بوێری بریاردان و ئیرادەی سیاسی بە برشتی دەوێت.

لە لایەکی ترەوە ئەو هۆکارەی هەندێ جار بەشداریکردنیان لە حکومەتدا دەکات بەسەرچاوەی کێشە ی ناخۆیی بۆیان.

لاوازی و ئیشکالییەتە لە پرۆسەی بەشداریکردنەکەدا. بۆ نموونە لە رابردوودا هەستکراوە هەندێ کات بەشداریکردنیان لە سۆنگەی خۆپارێزی ئەمنی رووتەوە بووە.

لەو سۆنگەشەوە کە بروایان بەواقیعی حوکمرانییەکە نییەو رەخنەی زۆریان لێی هەیە، هەروەها هەست دەکەن ناتوانن وەك ئەوەی خۆیان دەیانەوێت رۆڵ بگێرن، بەشێوەیەکی جدی و بەهێز بەشداری ناکەن و هەمیشە جۆرێ لە راراییان پێوە دیارە، ناشتوانن وەبەرهێنانێکی وای تێدا بکەن، رەنگدانەوەی بەسەر کۆی حیزبەکەدا هەبێت و ئەندامان لە نزیکەوە هەستی پێبکەن.

لێرەشەوە لەجیاتی ئەوەی بەشداریکردنەکە ئیمتیازی گرنگی بۆ حیزبەکە تێدا بێت و ژێرخانەکەی بەهێز بکات، لە چاوی ئەندامەکانیەوە، یەکسان دەبێت بەوەی هەندێ کەس لەسەر شانی ئەوان ببنە وەزیرو بەرێوەبەری گشتی و مووچەیەکی باش وەربگرن، گێرانەوەی ٥٠% ی مووچەکەشیان بۆ دارایی حیزب زۆر تکایان بۆ ناکات، ئەوەی دۆخەکەشی لەم روەوە دژوارتر کردووە، پاشخانە پەروەردەیی و بانگخوازییە کۆنەکەی ئەندامانیانە، کە زۆر جێگەی پەرلەمانتارو وەزیری تێدا نابێتەوەو بەشداریکردنەش هاورا نەبووە لە گەڵ دووبارە بیناکردنەوەی فیکری و دەروونی و زەمینە ساز کردنی پێویست.

Copyright © 2020 All Rights Reserved Designed And Developed By AVESTA GROUP