دوو ساڵ پێش ئێستا بۆ کۆنفرانسێک لە لەندەن لەسەر ناوچە کێشەلەسەرەکان داوەتکرابووم. ‏کۆنفرانسەکە لەلایەن زانکۆی ئێگزیتەر و بێرمینگهام ڕێکخرابوو. لەبەر ئەوەی ‏کۆنفرانسەکە تایبەت بوو بە یەک پرسی تایبەت، بۆیە ژمارەی بەشداربووان زۆر نەبوون، ‏هەر ٢٥ ئەکادیمی دەبوون. وەک نەریتێکی کۆنفرانسە تایبەتەکان لە ڕۆژی یەکەم ‏بەشداربووان خۆیان ناساند. یەکەم کەس کە داوای لێکرا خۆی بناسێنێت، بەدبەختانە من ‏بووم، منیش نەمویست وەک هەندێک درێژدادڕانە کات بکوژم،

بۆیە هەر گوتم من شێرکۆ ‏کرمانجم لە زانکۆی شارقە لە ئیماراتی عەرەبی، پسپۆڕییەکەم پرسی شوناس و پۆلەتیکی ‏عێراقە، ئاوێ بینە دەستان بشۆ. ‏

وەڵا دوای من هەرچی خۆی ناساند بێجگە لە درێژدادڕی هەوڵیشیاندا باس لە پەیوەندی خۆیان ‏بە پرسی توێژینەوە لەسەر ناوچە کێشەلەسەرەکانی نێوان هەرێمی کوردستان ‌و عێراقی ‏بکەن. یەکێک گوتی من دکتۆراکەم لەسەر ئەو پرسە بووەو ئەوە سێ ساڵە خەریکی ‏توێژینەوەم لەم بوارە. یەکێکی دیکە گوتی وەڵا من گرانتێکم وەرگرتوە لە فڵان شوێن بۆ ‏توێژینەوە، ئەوە دوو ساڵە لەو پرسە دەکۆڵمەوە.

ئیدی هەموو باسی پەیوەندی خۆیان و ‏توێژینەوەکانیان لەگەڵ پرسی ناوچە کێشەلەسەرکان کرد. کەم کەس هەبوو لە دە ساڵ زیاتر ‏خۆی سەرقاڵی پرسەکە کردبێت. دوای ئەوەی کە هەموویان خۆیان ناساند، من پەشیمان ‏بوومەوە لەوەی کە باسی پەیوەندی خۆم لەگەڵ پرسی ناوچە کێشەلەسەرەکان نەکرد، ‏لەبەرخۆمەوە گوتم دواتر.‏
ڕۆژی دواتر کە نۆبەی من هات بابەتەکەم پێشکەش بکەم، بە فرسەتم زانی. گوتم ببورن ‏دوێنێ هەمووتان باستان لە پەیوەندی خۆتان بە پرسی ناوچە کێشەلەسەرەکان کرد، من ئەوەم ‏نەکرد، با منیش پەیوەندی خۆم بە پرسی ناوچە کێشەلەسەرەکانی کوردستان باس بکەم، گوتم، ‏بەس بە مەرجێک. گوتیان مەرجەکەت چییە. گوتم لە دەڤەرەکەی ئێمە، بە کوردی، ئەگەر ‏کەسێک قسەیەک بکات کە لە فەنتازیاوە نزیک بێت و جێگەی باوەڕ نەبێت هەموو دەڵێن ‏‏"پیاح"، واتە ئای لەو درۆیە گەورە. من قسەکەم دەکەم، بەس کەس نەڵێت پیاح. گوتیان باشە. ‏

گوتم، من ئێستا تەمەنم پەنجاو پێنج ساڵە، بەڵام پەیوەندی من لەگەڵ پرسی ناوچە ‏کێشەلەسەرەکان لە کوردستان دەگەڕێتەوە بۆ پەنجاو پێنج ساڵ‌و پێنج مانگ پێش ئێستا، واتە ‏پێنج مانگ پێش لە لەدایکبوونم. هەندێکیان پێکەنین‌و یەک دووانێکیشیان گوتیان "پیاح". ‏گوتیشیان جا ئەوە چۆن دەبێت کاکە؟ گوتم، کاکینە، من پێنج مانگان بووم لە زگی دایکم ‏کاتێک سوپای عێراق‌و حەرەس قەومی لە ١٢ ی حوزەیرانی ١٩٦٣ گوندەکەی ئێمە، ‏گابەرەکەیان، سوتاند و پیاو و کوڕانی گوندەکەیان ڕاپێچکردو بردیانن بۆ زیندان‌ و ژن‌و ‏منداڵانیشیان دەرپەڕاند و عەرەبیان هێنایە گوندەکەمان‌ و لەوێ لەسەر زێدی باپیرانی ئێمە ‏نیشتەجێیان کرد. ئەوەی ئێوە ئێستا توێژینەوەی لەسەر دەکەن، من پێش پێنج مانگ لە ‏دایکبوونم ئەزمونم کردوە. ‏

ئەمڕۆ ١٢ ی حوزەیرانە و یادی جاری یەکەم تەعریبکردنی گوندەکەمانەو بە چاکم زانی ئەو ‏بەسەرهاتەتان لەگەڵ شەیربکەم. بەداخەوە، بێدەوڵەتی کوردی کردوە بە تۆپی پێی کە ‏دەوڵەتانی ناوچەکە یاری پێدەکەن. ‏

دوای چوار ساڵ‌و نیو لە ئاوارەیی لە هەولێر، لە کۆتایی ١٩٦٧، گەڕاینەوە گوندەکەمان‌و ‏جارێکی دیکە ئاوەدانمان کردەوە. بەداخەوە لە ١٩٧٥ دەوڵەتی عێراق گوندەکانی دەوروبەری ‏گابەرەکەیان جارێکی دیکە تەعریب کردەوە. خۆشبەختانە ئەمجارە هەڵمەتەکە گوندەکەی ‏ئێمەی نەگرتەوە، بەڵام لە ١٩٨٧ بەر هەڵمەتێکی دیکەی تەعریب کەوت ‌و گوندەکەمان ‏تەختکرا، ئێمەش جارێکی دیکە دەربەدەرو ئاوارە کراینەوە. خۆشبەختانە لە ٢٠٠٣ دوای ‏ڕوخانی سەدام‌و داڕمانی دەوڵەتی عێراق خەڵکی گوندەکەمان جارێکی دیکە گەڕانەوە سەر ‏زێدی بابوباپیرانیان. ئەمە بۆ چوار ساڵ دەچێت جارێکی دیکە کەوتۆتەوە بەر هەڕەشەی سێ ‏بارە تەعریبکردنەوە.

دوێنێش گوتم، کوردبوون خەمگینە.‏