هەرێم نیوز

ڕۆژنامەی ئەلمەدای عەرەبی بڵاویکردەوە، لە هەفتەکانی دوای هەڵبژاردنەکانی مانگی ڕابردوو، پەیامەکان لە لایەنی ئەمریکییەوە بە هیچ شێوەیەک ئاسایی نەبوون، بەرپرسانی واشنتۆن شتێکیان گەیاندە هاوپەیمانێتییەکەی شیعە کە بوو بە "نەخشەڕێگایەکی" تەواو ڕوون، کە وەک پێشنیازێکی سیاسی و هۆشدارییەکی ناڕاستەوخۆ خوێندرایەوە.

بەپێی ئەو وردەکارییانەی ئاشکرا کراون، ئەم نەخشەڕێگایە بە مەرجێکی یەکلاکەرەوە دەستپێدەکات: لابردنی دەستبەجێی گرووپە چەکدارەکانی سەر بە تاران لە هەر پۆستێکی فەرمی حکومی، بەبێ جیاکاری یان ناڕوونی. لە بەرامبەردا، واشنتۆن بەڵێنی پاکێجێکی سەرنجڕاکێش بە بەغدا دەدات: دەیان ملیار دۆلار، هاوبەشیی ئابووری درێژخایەن، و پاڵپشتییەکی سیاسی کاریگەر.

مانگی ڕابردوو، "چوارچێوەکە" خۆی وەک گەورەترین کوتلەی پەرلەمانی ڕاگەیاند بە نزیکەی 170 ئەندام، دوای ئەوەی کوتلەی "گەشەپێدان و ئاوەدانی" بە سەرۆکایەتی محەمەد شیاع سوودانی، سەرۆکوەزیرانی عێراق، تێیدا یەکخرا. ئەم کوتلەیە زۆرترین پشکی لە هەڵبژاردنەکانی ڕابردوودا بەدەستهێنا بە 46 کورسی، کە هاوسەنگیی هێزی لەناو هاوپەیمانێتیی شیعەدا گۆڕی.

ڕۆژنامەکە دەڵێت، بەپێی پەیوەندییەکانی پێشوویان لەگەڵ کەسایەتییە ئاشناکان بە گفتوگۆکانی ناو هاوپەیمانێتیی شیعە، چوارچێوەکە بەدوای کەسایەتییەکدا دەگەڕێت کە بتوانێت کۆنترۆڵی سیاسی لەناو کوتلەی شیعەدا بپارێزێت، لە هەمان کاتدا پێداویستییەکانی ئەمریکا بۆ بەڕێوەبردنی قۆناغی داهاتوو لەبەرچاو بگرێت.

چاودێران پێشبینی دەکەن کە چوارچێوەکە خێرایی چالاکییەکانی کەمکردووەتەوە و چاوەڕێی "گڵۆپی سەوزی" واشنتۆنە.

لەلایەکی ترەوە، باڵێزخانەی ئەمریکا لە بەغدا هەر دەستوەردانێکی ڕاستەوخۆ لە پڕۆسەی پێکهێنانی حکومەتی عێراقدا ڕەتدەکاتەوە، و جەخت دەکاتەوە کە واشنتۆن هەوڵنادات ناوی دیاریکراو یان فۆرمولەی سیاسی بسەپێنێت.

سەرەڕای ئەوەش، ئەم ڕەتکردنەوەیە بێ لێکەوتەی ڕوون نییە، چونکە باڵێزخانەکە دانی بەوەدانا کە ئامۆژگاریی ڕاستەوخۆی بە سەرکردەکانی عێراق داوە، کە گرنگترینیان داوای "هەڵوەشاندنەوەی میلیشیاکانە".

جۆشوا هاریس، کارگێری باڵێزخانەی ئەمریکا لە بەغدا، لە چاوپێکەوتنێکی تایبەتدا لەگەڵ "ئەلمەدا" ڕایگەیاند: "کاتەکەی هاتووە کە عێراق هەنگاو بنێت و دەستبەجێ دەست بە هەڵوەشاندنەوەی ئەم گرووپە میلیشیاییانەی پاڵپشتیکراو لە دەرەوە بکات، کە سەروەریی عێراق و هاوبەشییەکی بەهێز لە نێوان عێراق و ئەمریکادا لاواز دەکەن."

ئەو وتیشی: "هەڵبژاردنی شێوازی حکومەتی داهاتووی عێراق بڕیارێکی عێراقییە، لەکاتێکدا شێوازی مامەڵەکردنی ئەمریکا لەگەڵیدا بڕیارێکی ئەمریکییە. خستنەناو گرووپە میلیشیاییەکان و ئەو گرووپانەی کە گوێڕایەڵی ئەجێندای دەرەکین لە حکومەتی داهاتووی عێراقدا، لەگەڵ هاوبەشییەکی بەهێزی نێوان ئەمریکا و عێراقدا ناگونجێت."

لەلایەکی ترەوە، "چوارچێوەی هەماهەنگی" تەنها ڕووبەڕووی فشارەکانی دەرەوە نەبووەتەوە، بەڵکو خۆی لە گەمارۆی فشارەکانی ناوخۆدا دەبینێتەوە بە سەرۆکایەتی باڵە چەکدارەکان. ئەم باڵانە پێیانوایە کە ئەنجامەکانی هەڵبژاردن مافی ڕاستەوخۆی پێدابوون بۆ پشکێک لە دەستکەوتە سیاسییەکان، چونکە بە گشتی زیاتر لە 80 کورسی پەرلەمانیان بەدەستهێناوە.

هەموو ئەمانە "چوارچێوەی هەماهەنگی" - و لەگەڵیدا حکومەتی نوێ - دەخاتە مەترسیی ڕووبەڕووبوونەوەی ڕاستەوخۆ لەگەڵ واشنتۆن. بەپێی ئەم ڕێڕەوە، فۆرمولە سیاسییەکەی کە لە بەغدا خەریکە شێوە دەگرێت، وادیار نییە بۆ ئەمریکا جێگەی قبووڵ بێت، و دەرگا بەڕووی کاردانەوەکاندا دەکاتەوە کە تێیدا ئەمریکا لەوانەیە پەنا بۆ "هەموو بژاردەکان" ببات، کە هەندێکیان دەتوانن لە شێوەی سوپرایز بن کە لە ڕووی کات یان شێوازەوە پێشبینی نەکراون.

گرتنەبەری بڕیارەکانی کەمکردنەوەی گرژی و ئاشتی لەلایەن بەغداوە، دەتوانێت دەرگا بەڕووی هاوبەشییەکی سیاسی و ئابووری بەرچاو لەگەڵ ئەمریکادا بکاتەوە، کە بڕیاردەرانی عێراق گرنگییەکەی دەزانن.

بازنەکانی ئەمریکا جەخت لەوە دەکەنەوە کە ڕێککەوتن و گرێبەست بە بەهای دەیان ملیار دۆلار لەگەڵ کۆمپانیا گەورەکانی نەوتی ئەمریکیدا ئامادەیە و چاوەڕێی ڕەزامەندیی حکومەتە.