دواین هەواڵ

بازرگانی لە چین مۆدێلێکی نوێی جیهانی

‌محەمەد عەبدولقادر

9 کاتژمێر پێش ئێستا

لە ماوەی دوو دەیەی ڕابردوودا چین بووەتە یەکێک لە گەورەترین زلهێزە ئابوورییەکانی جیهان. پەیامەکەی بۆ جیهان بەردەوام بووە کە ئەوەیە: "ئێمە پێشوازی لە بازرگانی و وەبەرهێنان دەکەین، بەڵام بۆچوونە سیاسییەکانتان بۆ خۆتان بهێڵنەوە." ئەم بنەمایە کە زۆرجار بەم شێوەیە کورت دەکرێتەوە "بە ئازادی بازرگانی بکە، بەڵام سیاسەتەکەت بپارێزە"، بەمشێوەیە پەیوەندییەکانی چین لە سەرانسەری جیهاندا لە بنیاتنراون.

چین دەرگاکانی بەڕووی بازرگانی نێودەوڵەتیدا کردۆتەوە. هاوبەشی بازرگانی بەهێز لە ئاسیا، ئەفریقا، ئەوروپا و وڵاتان دروست دەکات. لە دروستکردنی ڕێگاوبان لە کینیا تا بازرگانی ئەلیکترۆنی لەگەڵ ئەڵمانیا، چین نیشانی داوە کە ئامادەیە بۆ هاوکاریکردن لە بواری گەشەپێدانی ئابووریدا. پەکین پێشوازی لە هاوکاری ئابووری دەکات، بەڵام کاتێک باس لە سیاسەت دەکرێت هێڵێکی پتەو دەکێشێت. حکومەتی چین بەرەنگاری هەر ڕەخنەیەکی دەرەکی دەبێتەوە لە سیستەمی سیاسی، بەهاکان، یان پرسە ناوخۆییەکانی - وەک سیاسەتەکانی لە شینجیانگ، هۆنگ کۆنگ، یان تایوان.

بازرگانی بەبێ دەستێوەردان:

زۆرێک لە وڵاتان لە مامەڵەکردنیان لەگەڵ چین فێربوون بازرگانی لە سیاسەت جیابکەنەوە. بۆ نموونە: 
زۆرێک لە وڵاتانی ئەفریقا پارە و یارمەتی لە چین وەردەگرن بۆ دروستکردنی ڕێگاوبان و بینا، چینیش پرسیار لە سیاسەتی ناوخۆیی خۆیان ناکات.

کۆمپانیا ئەوروپییەکان لە چین بەرهەم و ئۆتۆمبێلی گرانبەها دەفرۆشن، بەڵام باسی مافەکانی مرۆڤی چین ناکەن.
تەنانەت هەندێک لە کۆمپانیا نێودەوڵەتییەکان وتوویانە ببورن یان ناوەڕۆکەکانیان گۆڕیوە بۆ ئەوەی چین ناڕەحەت نەکەن و بەردەوام بن لە فرۆشتن لە بازاڕەکەیدا.

ئەم ڕێبازە ڕەنگدانەوەی ئەو باوەڕەی چینە کە هەر نەتەوەیەک دەبێت خۆی بەبێ دەستێوەردانی دەرەکی بەڕێوەببات — و ڕێزگرتن لە یەکتر کلیلی هاوکاری ئاشتیانە.

مۆدێلێکی نوێی جیهانی:
دەسەڵاتی چین تەحەدای مۆدێلە ڕۆژئاواییەکان دەکات کە زۆرجار بازرگانی بە دیموکراسی یان مافەکانی مرۆڤەوە دەبەستنەوە. بەڵکو چین دیدگایەک بەرەوپێش دەبات کە وڵاتان بتوانن لە ڕووی ئابوورییەوە پێکەوە کار بکەن بەبێ ئەوەی لە ڕووی سیاسییەوە ڕێکبکەون. ئەمەش هەم دەرفەت و هەم گرژی لە سیاسەتی جیهانیدا دروست کردووە.

لایەنگرانی دەڵێن ڕێگە بە گەشەسەندنی خێراتر دەدات و دوور دەکەوێتەوە لە ململانێ. ڕەخنەگران دەڵێن دەسەڵات دەدات بەو حکومەتانەی کە ئازادییەکان لە ناوخۆدا سنووردار دەکەن.


Copyright © 2020 All Rights Reserved Designed And Developed By AVESTA GROUP