سۆسیالیزم و کۆمۆنیزم دوو ئایدۆلۆژیای ئابووری و سیاسی جیاوازن کە ئامانجێکی هاوبەشیان هەیە بۆ کەمکردنەوەی نایەکسانی ئابووری و بەرەوپێشبردنی خۆشگوزەرانی کۆمەڵایەتییە. لە کاتێکدا هەردوو سیستەمەکە ئامانجیان دروستکردنی کۆمەڵگەیەکی یەکسانترە، بەڵام جیاوازییەکی بەرچاویان هەیە لە ڕێباز و بنەما و جێبەجێکردنەکانیاندا.
جیاوازییە سەرەکییەکان
خاوەندارێتی و کۆنترۆڵکردن- سۆسیالیزم ڕێگە بە هەندێک موڵکی تایبەت و خاوەندارێتی تاکەکەسی دەدات، حکومەت پیشەسازی و سەرچاوە سەرەکییەکان ڕێکدەخات بۆ دڵنیابوون لە دابەشکردنی دادپەروەرانە و ڕێگریکردن لە ئیستغلالکردن. لە بەرامبەردا کۆمۆنیزم خاوەندارێتی تایبەت هەڵدەوەشێنێتەوە و هەوڵدەدات جیاوازییە چینایەتییەکان نەهێڵێت بە ئەوەی دەوڵەت کۆنترۆڵی هەموو ئامرازەکانی بەرهەمهێنان و دابەشکردن بکات.
پلاندانان و دابەشکردنی ئابووری- سۆسیالیزم لە پلاندانان و ڕێکخستنی دیموکراسی بەکاردەهێنێت بۆ بەڕێوەبردنی ئابووری، دابەشکردنی سامان لەسەر بنەمای بەشداریکردن و پێداویستی تاکەکەسی. کۆمۆنیزم پشت بە حکومەتێکی ناوەندی دەبەستێت بۆ پلاندانان و کۆنترۆڵکردنی ئابووری، دابینکردنی پێداویستییەکانی خەڵک بەبێ سیستەمێکی ڕوونی بەشداریکردنی تاکەکەسی یان پاداشت.
پێکهاتەی حکومەت: سۆسیالیزم پشتگیری لە حوکمڕانی دیموکراسی و فرەیی سیاسی دەکات، زۆرجار بە چەندین حزب و هەڵبژاردنی ڕێکوپێک. کۆمۆنیزم بە شێوەیەکی گشتی سیستەمێکی تاک حزبی لەخۆدەگرێت کە حکومەتێکی ناوەندی بەهێزی تێدایە کە هەموو لایەنەکانی کۆمەڵگا و ئابووری کۆنترۆڵ دەکات.
بنەما فەلسەفیەکان
سۆسیالیزم و کۆمۆنیزم هەردووکیان وەک وەڵامێک بۆ ئیستغلالکردنی کرێکاران لە سەردەمی شۆڕشی پیشەسازیدا سەریان هەڵداوە. بەڵام زۆرجار کۆمۆنیزم وەک فۆرمێکی توندڕەوتر لە سۆسیالیزم سەیر دەکرێت، کە هەوڵدەدات پێکهاتەی چینایەتی و سەرمایەداری بە تەواوی هەڵبوەشێنێتەوە. مارکسیزم کە ئایدۆلۆژیایەکی سەرەکی کۆمۆنیستییە، بانگەشە بۆ ڕووخاندنی شۆڕشگێڕانەی سیستەمی سەرمایەداری دەکات، لە کاتێکدا سۆسیالیزم هەوڵدەدات لە ڕێگەی چاکسازی دیموکراسی و گۆڕانکاری وردە وردە ئامانجەکانی خۆی بگات.
جێبەجێکردنی پراکتیکی
لە پراکتیکدا سیستەمی سۆسیالیستی لە وڵاتانی وەک سوید و کەنەدا دەبینرێت کە توخمەکانی خاوەندارێتی گشتی و ڕێکخستن لەگەڵ کارگەی تایبەتدا تێکەڵ دەکەن. لە بەرامبەردا سیستەمی کۆمۆنیستی لە وڵاتانی وەک چین، کوبا و کۆریای باکووردا جێبەجێ کراوە، کە دەوڵەت کۆنترۆڵی بەرچاوی بەسەر ئابووری و کۆمەڵگادا هەیە. بەڵام شایەنی باسە کە سیستەمەکانی ئەم وڵاتانە زۆرجار توخمەکانی هەردوو ئایدۆلۆژیاکە تێکەڵ دەکەن و جێبەجێکردنیان دەتوانێت جیاوازییەکی بەرچاوی هەبێت لە ئایدیاڵە تیۆریەکان.
ئەنجام
لە کۆتاییدا، لە کاتێکدا سۆسیالیزم و کۆمۆنیزم ئامانجی هاوبەشیان هەیە، بەڵام لە ڕێبازەکانیان بۆ خاوەندارێتی و کۆنترۆڵکردن و حوکمڕانی لە بنەڕەتدا جیاوازن. تێگەیشتن لەم جیاوازییانە بۆ تێگەیشتن لەتوانستەکانی مشتومڕە سیاسی و ئابوورییە مۆدێرنەکان زۆر گرنگە. بە لێکۆڵینەوە لە بنەما فەلسەفیەکان و جێبەجێکردنی پراکتیکی ئەم ئایدۆلۆژیانە، دەتوانین باشتر ئاڵۆزییەکانی دیمەنی ئابووری و سیاسی جیهانی بزانین.