دواین هەواڵ

ڕێبازی ٣٣ هەمین سەرۆکی ئەمەریکا( هاری ترومان- ساڵی ١٩٤٥) بۆ ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و دەوڵەتانی کەنداو

‌دانا نەقی

1 رۆژ پێش ئێستا

‎ڕۆڵی هاری ترومان لە پاراستنی وڵاتانی کەنداو بە پلەی یەکەم لەسەر بەرپەرچدانەوەی کاریگەریی سۆڤیەت بوو لە ناوچەکەدا لە سەرەتای سەردەمی جەنگی سارددا. لێرەدا چەند لایەنێکی سەرەکی ڕێبازەکەی دەخەینەڕوو- سیاسەتی کۆنتڕۆڵکردن : ئیدارەی ترومان سیاسەتی کۆنتڕۆڵکردنی گرتەبەر بۆ سنووردارکردنی فراوانبوونی سۆڤیەت لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست. ئەمەش بریتی بوو لە پێشکەشکردنی پاڵپشتی ئابووری و سەربازی بۆ وڵاتانی ناوچەکە بۆ ئەوەی نەکەونە ژێر کاریگەری سۆڤیەت- پشتیوانی لە ئێران- ترومان پەیوەندی ئەمریکای لەگەڵ محەمەد ڕەزا شا پەهلەوی شای ئێران چەسپاند و ناڕەزایەتی دەربڕی بەرامبەر بە بەردەوامی بوونی هێزەکانی سۆڤیەت لە ئێران لە دوای جەنگی جیهانی دووەم. سەرکەوتووانە فشاری خستە سەر سۆڤیەت بۆ کشانەوەی هێزەکانیان. دۆکتورینی تروما, هەرچەندە بە تەنها لەسەر ناوچەی کەنداو نەبووە، بەڵام دوکتۆرینی ترومان (1947) ئەمریکای پابەند کردووە بە پێشکەشکردنی هاوکاری ئابووری و سەربازی بۆ ئەو وڵاتانەی کە لەلایەن کۆمۆنیزمەوە مەترسییان لەسەرە. ئەم دوکتورینە بنەمای بەشداریکردنی ئەمریکای لە داهاتوودا لە ناوچەکەدا دانا- ئاسایشی ناوچەیی, ڕێبازی ترومان بۆ ئاسایشی ناوچەکە بریتی بوو لە پتەوکردنی پەیوەندی لەگەڵ وڵاتانی سەرەکی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست، لەنێویاندا تورکیا کە لە ماوەی سەرۆکایەتیەکەیدا هێنرایە ناو ڕێکخراوی پەیمانی باکوری ئەتڵەسی (ناتۆ). دژایەتی لەگەڵ فراوانبوونی سۆڤیەت- ئیدارەی ترومان دژی فراوانبوونی سۆڤیەت بوو لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست، ئەمەش لە وەڵامدانەوەی هەوڵەکانی سۆڤیەت بۆ درێژکردنەوەی کاریگەری بۆ ناو تورکیا و ئێران دیارە. ئەمریکا دیپلۆماسی بەکارهێنا و هێزی سەربازی نیشان دا بۆ ئەوەی مەبەستەکانی سۆڤیەت لەم وڵاتانەدا بێدەنگ بکات.

‎بە گشتی سیاسەت و کردەوەکانی ترومان زەمینەی بۆ بەشداریکردنی داهاتووی ئەمریکا لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا، لەنێویاندا ناوچەی کەنداو، وەک بەشێک لە ستراتیژی فراوانتری خۆی بۆ بەرەنگاربوونەوەی کاریگەریی سۆڤیەت لە کاتی جەنگی سارددا، داڕشت.

Copyright © 2020 All Rights Reserved Designed And Developed By AVESTA GROUP