رەجەب تەییب ئەردۆغان، سەركۆماری توركیا، لە ماوەی دوو رۆژی رابردوودا، چەندین بەڵێنی ئابووری بە گەلی توركیا داوە، دەیەوێت لەو رێگەیەوە دڵی دەنگدەر رازی بكات لە هەڵبژاردنی 14ی ئایاردا دەنگی پێبدەن، بەڵام لە بەرامبەردا، كەمال كلیچدارئۆغڵو، بەربژێری ئۆپۆزسیۆن بۆ هەڵبژاردنی سەرۆكایەتیی، بانگەشەیەكی زۆر گەورەی دژی ئەردۆغان دەستپێكردووە، دەڵێت گەر دەتەوێت خۆت و ئاییندەی منداڵەكانت لەڕووی ئابوورییەوە باش بێت، دەنگ بە ئێمە بدەن، چونكە ئەردۆغان، ناتوانێت ئابووری توركیا رزگار بكات.

ئەردۆغان، بڕیاریدا بۆ ماوەی یەك مانگ گازی سروشتیی ماڵان ببێتە خۆڕایی، هەروەها مووچەی خانەنشینی زیاد كرد و هەر گەنجێكیش بیەوێت هاوسەرگیری بكات، بڕی 150 هەزار لیرەی توركی پێدەدات، كە بەشێوەی قیست بیداتەوە بە حكوومەت.

جیا لەوەش، لە میتینگەكاندا، دەڵێت توركیا بۆ كەسانێك جێناهێڵین كە ناتوانن ئیدارەی وڵات بدەن، ئەوە ئێمەین توركیا لەو قەیرانە داراییە رزگار دەكەین.

بەگوێرەی شڕۆڤەی زۆربەی شارەزایانی بواری ئابووری لە توركیا، ئەردۆغان هەموو هەنگاوێكی بۆ چارەسەركردنی قەیرانی دارایی كاتییە و درێژمەودا نییە، هەنگاوەكانیش تەنیا بۆ ئەوەیە تا بتوانێت دڵی دەنگدەر رازی بكات و ببێتەوە بەسەركۆماری توركیا.

عەلی باباجان، وەزیری پێشووتری دارایی و ئابووری توركیا، لەسەر لیستی ئاكەپە و هاوڕێی ئەردۆغان، ئێستا بووەتە ئۆپۆزسیۆن و پارتی دەوای دامەزراندووە، ئەو كەسایەتییە دەڵێت: ”ئەگەر بێت و ئەردۆغان ببێتەوە بە سەرۆكۆماری توركیا، ئەم رۆژانەی ئێستا دەیبینن لەڕووی ئابوورییەوە، رۆژە خۆشەكانتان دەبێت، جارێ ناخۆشەكان نەهاتووە“

ئەگەر كەمال كلیچدارئۆغڵو، ببێتە سەركۆماری توركیا، باباجان یەكێك دەبێت لە جێگرانی سەركۆماری توركیا، پێشتریش ئەندازیاری ئابووری توركیا و ئاكەپە بووە، ئەو دەڵێت وەكوو چۆن پێشتر چارەسەری هەموو قەیرانێكی دارایی پێ بووە، بۆیە ئەگەر بتوانن كورسی سەرۆكایەتیی و زۆرینەی پەرلەمان ببەن، توركیا لەو قەیرانە رزگار دەكەن.

یەكێك لە هۆكارە سەرەكییەكانی كەمبوونەوەی دەنگی ئەردۆغان، بوونی ئەو قەیرانە داراییە سەختەیە كە رووی لە توركیا كردووە، بۆ نموونە، لە هەموو ئەو شارانەی پێشتر ئەردۆغان زۆرینەی رەهای تێدا هەبووە، ئێستا دەنگی كەمی كردووە و هاووڵاتی لەبەر بێكاری و هەژاری داوا دەكەن دەسەڵاتی ئێستا بگۆڕدرێت، بۆیە هەنگاوی جیدی بۆ كەمكردنەوەی قەیرانی دارایی، كەمبوونەوەی هەڵاوسانی ئابووری و هەروەها دابەزینی بەهای دۆلارە بەرامبەر بە لیرەی توركیا، كە هیچ یەكێك لەوانە هەنگاوی بۆ نەنراوە، بەپێچەوانەوە، ئۆپۆزسیۆن وای لە خەڵك گەیاندووە، ئەگەر ئەردۆغان ببێتەوە بە سەركۆماری توركیا، یەك دۆلار دەبێتە 30 لیرەی توركی.

هەندێك لە بەڵێنەكانی ئۆپۆزسیۆنیش بۆ هەڵخەڵەتاندنی دەنگدەرە، چونكە هەر كەسێك ببێتە سەركۆماری توركیا، ناتوانێت بەو ئابوورییە خراپەوە ئەو بەڵێنانە جێبەجێ بكات، بۆ نموونە بڕینەوەی مووچە بۆ كابانی ماڵ، هەروەها گێڕانەوەی 400 ملیار دۆلار، كە كلیچدارئۆغڵو دەڵێت حكوومەتی ئاكەپە بەگەندەڵی بردوویەتی و دەیهێنمەوە و بەسەر خەڵكیدا دابەشی دەكەم، ئەم هەنگاوانە ئەستەمە ببێت واقیع. بەڵام دەبێت ئەوە باس بكرێت، كە ئەگەر ئۆپۆزسیۆن دەسەڵات بگرێتە دەست، رەنگە رەوشی ئابووری لەوەی ئێستا باشتر ببێت، چونكە یەكێتی ئەورووپا و ئەمریكا پشتگیری تەواوی ئۆپۆزسیۆن دەكەن و سیاسەتی دەرەوەی ئۆپۆزسیۆن پێچەوانەی دەسەڵاتی ئێستایە و ئەوان پێیانوایە دەبێت توركیا لە ئەورووپا نزیك ببێتەوە، بۆیە ئەو فشارە ئابوورییەی لەلایەن ئەورووپاوە خراوەتە سەر توركیا، سووكتر دەبێتەوە.

ئۆپۆزسیۆنی توركیا، دەڵێن كە هاتینە سەر دەسەڵات، ئارامی بۆ توركیا دەگێڕینەوە، لەڕووی ئابووری و لەڕووی سیاسییەوە. ئەوان یەكەم كاریان ئازادكردنی سەلاحەدین دەمیرتاش دەبێت، هەروەها پرسی چارەسەری دەهێننەوە بەرباس و بەڵێنیان داوە لە پەرلەمانی توركیا چارەسەری بۆ بدۆزەنەوە، تا چەند سەركەوتوو دەبن روون نییە، بەڵام ئەگەر ئەو هەنگاوانە بگیرێنە بەر، ئارامی سیاسی روو لە توركیا دەكات.

لە 2002، قەیرانی دارایی بووە هۆی ئەوەی دەنگدەر روو لە ئاكەپە و ئەردۆغان بكات، ئایە لە 2023، هەر بە هۆی قەیرانی داراییەوە، دەنگدەر پشت لە ئەردۆغان و ئاكەپە دەكات؟ لە 14ی ئایار وەڵامی ئەو پرسیارە دەدرێتەوە.