هەرێم نیوز
لە وەڵامی ئەندام و كادیرە ناڕازییەكانی حیزبەكەی سه‌باره‌ت به لێكردنه‌وه‌ی پاشگری ئیسلامی، سەرۆكی كۆمەڵەی دادگەری كوردستان، لە وتارێكدا نوسیویه‌تی "ئه‌و گۆڕانكارییانه‌ی ئه‌مجاره‌ی كۆمه‌ڵ سه‌ره‌تا له عه‌قڵ و دڵی خودی به‌نده‌وه هه‌ڵقوڵیون و دواتر زۆربه‌ی هه‌ره‌زۆری ئه‌ندامانی كۆنگره ته‌به‌نییان كردن و پشتگیرییان كردن، كه‌واته: باهیچ كه‌س له‌وباره‌وه دودڵیی و گومانی نه‌بێ".
كۆمەڵی ئیسلامی له ١٩شوباتی رابوردو كۆنگره‌ی چواره‌می به‌ست و ناوی حیزبه‌كه له‌و كۆنگره‌یه‌دا لە (کۆمەڵی ئیسلامیی كوردستان)ه‌وه گۆڕی بۆ (كۆمه‌ڵی دادگه‌ری كوردستان)، ئەوهەنگاوەش رەخنەو ناڕەزایەتی بەشێك لە كادیرو ئەندامانی ئەو حیزبەی لێكەوتەوە.
لە دیارترین ئەو رەخانانەش لەلایەن دڵشاد گەرمیانی سه‌ركرده‌ی ئه‌و حیزبه‌وه ده‌گیرێت و دو رۆژ له‌مه‌وبه‌ر ناوبراو له‌وتارێكدا ئۆباڵی به‌رپرسیاریه‌تی گۆڕینی ناوی حیزبه‌كه‌یان و لادانی پاشگری ئیسلامی خسته ئه‌ستۆی عه‌لی باپیر.
دەقی وتارەکەی سه‌رۆكی كۆمه‌ڵی دادگه‌ریی كوردستان:-
بسم الله الرحمن الرحیم
كۆمه‌ڵ و گۆڕانكاریی: له‌كوێوه بۆكوێ؟
زانایانی كه‌لام و عه‌قیده‌ی ئیسلامیی له‌مێژه گوته (مقولە)یه‌كی ناوداریان هه‌یه: (العالم حادپ ڵانه متغیِّر، وكلّ متغیِّر حادپ فالعالم حادپ) واته: جیهان په‌یدابوویه چونكه گۆڕاوه‌و، هه‌موو گۆڕاوێكیش په‌یدابوویه، كه‌واته: جیهان په‌یدابوویه.
به‌ڵێ ئێمه له‌م ژیانه دنیاییه‌ماندا له‌جیهانێكی به‌رده‌وام گۆڕاو و گه‌شه‌سه‌ندوو (متغیِّر و متگوِّر) داین و، نكووڵیی كردن له‌وه، له‌گه‌ڵ واقیع و سه‌ره‌تا عه‌قڵییه‌كاندا دژو ناكۆكه.
زانایانی جه‌سته‌ناسیی (فَسْلجە) ده‌ڵێن: له‌هه‌ر چركه‌یه‌كدا نیزیكه‌ی: سه‌دو بیست و پێنج ملیۆن (125,000,000) خانه له‌جه‌سته‌ی هه‌ر مۆرڤێكدا ده‌مرن و، هه‌مان ژماره‌ش دروست ده‌بنه‌وه‌و جێیان پڕده‌كه‌نه‌وه!
هه‌ڵبه‌ته ئه‌و گۆڕانكارییه له‌بواری مادده‌و دیارده‌كانی دایه "به‌پێی زانینی ئێمه" ڕووح شتێكی چه‌سپاوه‌و له‌ڕووی چییه‌ت (ماهیە)یه‌وه، هه‌روه‌ك خۆیه‌تی و گۆڕانی جه‌وهه‌ریی به‌سه‌ردانایه‌ت.
شه‌ریعه‌تی خوای كاربه‌جێش له‌وبوارانه‌دا، كه‌په‌یوه‌ستن به ڕووحی مرۆڤ و چییه‌ته‌كه‌یه‌وه، وه‌ك: بوونناسیی، ئیمان، په‌رستنه‌كان، ڕه‌وشت و ئاكار، باری كه‌سێتیی، سنووره‌كانی حه‌ڵاڵ و حه‌ڕام، چۆته نێو ورده‌كارییه‌كانه‌وه‌و نوخته‌ی تێدا له‌سه‌ر پیتان ڕۆناون، چونكه ئه‌و بوارانه گۆڕانیان به‌سه‌ر نایه‌ت، به‌ڵام له‌و بوارانه‌دا كه گۆڕانیان به‌سه‌ردادێ و په‌یوه‌ستن به‌لایه‌نی ماددیی ژیان و ئینسانه‌وه وه‌ك: حوكم و ئیداره‌و سیاسه‌ت، ئابووریی و ژیان و گوزه‌ران، جه‌نگ و ئاشتیی، هه‌ڵس و كه‌وته كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كان، شه‌ریعه‌ت به‌دانانی چوارچێوه‌یه‌كی فراوان و چه‌ند هێڵێكی گشتیی وازی هێناوه‌و، نه‌چۆته نێو ورده‌كارییه‌كانه‌وه‌و بۆشاییه‌كی زۆری جێهێشتوه، تاكو مرۆڤه‌كان به‌پێی گۆڕانی ژیان و گوزه‌ران و، داخوازیی به‌رژه‌وه‌ندییان، پڕی بكه‌نه‌وه‌و له‌به‌ر ڕۆشنایی هێڵه‌گشتییه‌كانداو، له‌بازنه فراوانه دانراوه‌كه‌ی شه‌ریعه‌تدا، ئیجتیهادیان بۆ بكه‌ن.
ئنجا لێره‌وه‌شه كه زانایان به‌تێوه‌ڕامان (إستفرا‌و)ی ده‌قه‌كانی شه‌ریعه‌تی به‌رجه‌سته له قوڕئان و سوننه‌تدا، ئه‌م بنچینه‌یان داناوه: (تفصیلٌ فی الپوابت و إجمال فی المتغیِّرات) واته: به‌ڕوونیی دوان له‌باره‌ی چه‌سپاوه‌كانه‌وه‌و، به‌كورتیی و گشتیی دوان له‌باره‌ی گۆڕاوه‌كانه‌وه، چه‌سپاوه‌كان (پوابت)یش به‌خواپه‌رستییه‌كان (العبادات)، و گۆڕاوه‌كان (المتغیرات)یش به هه‌ڵسو كه‌وته‌كان (المعاملات) ته‌عبیریان لێكراوه.
هه‌ربۆیه‌ش هه‌ر په‌یداكردنێك له‌بواری چه‌سپاوه‌كان (خواپه‌رستییه‌كان)دا، به بیدعه‌ت دانراوه، وه‌ك: پێغه‌مبه‌ری خوا "صلی الله علیه وسلم" فه‌رموویه‌تی: (من أحدپ فی أمرنا هژا مالیس منه فهو ردُّ)، البخاری: 2697، ومسلم: 1718، (من عمل عملاً لیس علیه أمرنا فهو ردُّ)، مسلم: 1718.
به‌ڵام بواری گۆڕاوه‌كان (هه‌ڵس و كه‌وته‌كان) بناغه تێیاندا، داهێنان (إبداع)ه‌و، سه‌نگی مه‌حه‌ك و پێوه‌ر تێیاندا، هینانه‌دی به‌رژه‌وه‌ندیی و چه‌سپاندنی دادگه‌ریی (تحقیق المصلحە وتپبیت العدل)ه، (إبن القیم)یش گوتوویه‌تی: (أینما وجِدَ العدلُ فپمّ شرع الله) (إعلام الموقعین...) ج4، ص441، واته: دادگه‌ریی له‌كوێ بێ به‌رنامه‌ی خواش له‌وێیه.
ئێمه‌ش وه‌ك (كۆمه‌ڵی دادگه‌ریی) "كه پێشتریش هه‌روابووین"هه‌وڵده‌ده‌ین له‌بواری گۆڕاوه‌كان (متغیرات)دا، كه سه‌رجه‌م هه‌ڵس و كه‌وته: سیاسیی و ئیداریی و ئابووریی و كۆمه‌ڵایه‌تیی و...هتده‌كان ده‌گرێته‌وه، به‌عه‌قڵێكی كراوه‌و ئازادو، دڵێكی فراوان و ئازاوه، به‌ڕووی كۆمه‌ڵگاو پێكهاته‌كانی و، تێكڕای گۆڕانكارییه‌كاندا بكرێینه‌وه، ئه‌ویش به‌مه‌به‌ستی: چاكتر گه‌یاندنی ئایین و په‌یامی خوای به‌رزو مه‌زن به‌خه‌ڵك و كۆمه‌ڵگاو، باشتر پێكه‌وه ئاوێته كردنه‌وه‌ی دین و ژینیان.
شایانی باسیشه: ئه‌و گۆڕانكارییانه‌ی ئه‌مجاره‌ی كۆمه‌ڵ، سه‌ره‌تا له عه‌قڵ و دڵی خودی به‌نده‌وه هه‌ڵقوڵیون و، دواتر زۆربه‌ی هه‌ره‌زۆری ئه‌ندامانی كۆنگره ته‌به‌ننییان كردن و پشتگیرییان كردن، كه‌واته: باهیچكه‌س له‌وباره‌وه دوودڵیی و گومانی نه‌بێ و، هه‌موو ئه‌وانه‌ش كه به‌مه‌به‌ستی لێ تێگه‌یشتن، سه‌روكاریان له‌گه‌ڵ كتێب و به‌رهه‌مه‌كانی به‌نده‌دا هه‌یه‌و، ده‌یانخوێننه‌وه‌و قه‌ناعه‌تی پێش وه‌خته ڕێگریان نیه، ده‌زانن و دڵنیان كه به‌نده به‌رده‌وام "له‌بواری گۆڕاوه‌كاندا" بیرو ڕاو ئیجتیهادی تازه‌م هه‌بوون و هه‌ن و، هه‌ركه‌سێكیش پێی وابێ: قوڕئان و سوننه‌ت هه‌رچی تێیاندایه، لێیان ده‌رهێنراوه‌و، هیچی تازه‌یان بۆ سه‌رجه‌م خه‌ڵك و كۆمه‌ڵگاكانی ڕۆژگاره نوێیه‌كان تیدا نه‌ماوه! گومانی خراپی به‌ئایین و به‌رنامه‌ی تێرو ته‌واوی خوای كارزان و میهره‌بان بردوه‌و، زه‌ینی ساتمه‌ی پێكردوه.
ئومێدیشم وایه ئه‌و هه‌نگاوانه‌ی ناومانن و، ئه‌وانه‌ی له‌داهاتووشدا ده‌یاننێین، هۆكاری زیاترو باشتر گه‌شه‌پیدان و به‌ره‌وپێشبردنی كارو پڕۆژه‌ی ئیسلامییمان بن و، ئه‌و كه‌سانه‌ش كه له‌دین و ژین تێگه‌یشتوون، هه‌رگیز ڕێ به‌خۆیان ناده‌ن، له‌باره‌ی داهاتووه‌وه "كه نادیار (عیب)ه" هه‌ڵبڕه‌رانه (بالقگع) قسه بكه‌ن!
كه‌سانێكیش كه له‌جیاتی ورد خوێندنه‌وه‌و باش تێگه‌یشتنی كتێب و به‌رهه‌مه‌كانی به‌نده‌و، دواتر هه‌ڵسه‌نگاندن (تقییم)ی بابه‌تییانه، توانج و پلارو قسه‌ی ناشایسته ده‌كه‌ن، دوعای خێریان بۆ ده‌كه‌م و، با دڵنیابن به‌و ڕه‌فتاره ناشه‌رعییانه‌یان، هیچ به‌هیچ ناكه‌ن و، جگه له‌عه‌یبداریی و گوناهباریی، هیچ ناچننه‌وه.
ئه‌وه‌ی زۆریشم به‌لاوه گرنگه، ئه‌وه‌یه كه ئایینی خوا، وه‌ك "كه له قوڕئان و سوننه‌تدایه" بیخه‌ینه‌ڕوو و، وریابین تێگه‌یشتنه‌كان له‌ئیسلام له‌گه‌ڵ خودی ئیسلامدا تێكه‌ڵ نه‌كه‌ین، چونكه ئیسلامیی به‌رجه‌سته له وه‌حییدا، به‌كه‌ڵكی هه‌مووكات و شوین و كۆمه‌ڵگایه‌ك دێ و، هه‌رگیز خه‌ڵك سه‌غڵه‌ت ناكات: (...ۆمَا جَعَڵ عَڵیْكُمْ فِی الدِّینِ مِنْ حَرَجٍ ۚ...) الحج -78-، به‌ڵام تیگه‌یشتنه‌كانی ئیسلام (فهوم الإسلام) و ئیجتیهاده‌كانی زانایان "له‌بواری گۆڕاوه‌كاندا" وانین و، په‌یوه‌ستن به‌ژینگه‌و باو و نه‌رێته‌كانه‌وه، كه به‌رده‌وام گۆڕانیان به‌سه‌ردادێ و، شه‌رعزانانیش گوتوویانه: (لایُنكر تغیر اڵاحكام بتغیّر اڵازمان)، (القرافی)یش له‌كتێبی: (الإحكام فی تمییز الفتاوی عن اڵاحكام وتصرّفات القاچی والإمام)دا گوتوویه‌تی: هه‌موو ئه‌و حوكمانه‌ی په‌یوه‌ستن به عورف و باوێكه‌وه، له‌كاتی گۆڕانی عورف و باوه‌كه‌دا، یه‌كسه‌ر ده‌گۆڕێن، ص318.
داوای برایانه‌ش له‌هه‌موولایه‌ك ده‌كه‌م، كه:
1- هه‌رله‌خۆوه‌و بینا له‌سه‌ر قسه‌و فه‌توایه‌كی پێشوو، كه بۆ كات و شوێن و ژینگه‌و كۆمه‌ڵگایه‌كی دیكه دراوه، بازنه‌ی قه‌ده‌غه‌كراوه‌كان له‌خه‌ڵك فراوان مه‌كه‌ن و، به‌ناهه‌ق و به‌بێ به‌ڵگه‌ی ڕوون و بێ چه‌ندو چوونی شه‌ریعه‌ت، خه‌لك مه‌خه‌نه دڵه‌ڕاوكه‌و سه‌راسیمه‌‌ییه‌وه: (ۆڵا تَقُولُوا لِمَا تَصِفُ أَلْسِنَتُكُمُ الْكَژِبَ هَٰژَا حَڵالٌ ۆهَٰژَا حَرَامٌ لِّتَفْتَرُوا عَڵی اللَّهِ الْكَژِبَ...) النحل -116-.
2- هەرچی زیاتر هەوڵ بدەن بخوێننەوەو شارەزا بن و، ئاسۆی بیرتان فراوان بکەن، نەک بە باریکە ڕێیەکی تەسک و کەمبەرداو، بە زانیارییەکی کەم و سنوورداره‌وه بکەونە ڕێ و، خۆتان و خه‌ڵكی نیزیكتان دووچاری حاڵەتی دۆگمایی و داخراویی (جمود و إنغلاق) بکەن و، دڵنیاش بن هەمیشە زانیاریی زۆرو فراوان، سینە فراوانیی (سماحە)و، زانیاریی کەم و، دەمارگیریی بەرهەم دێنن.
3- زانایانی پێشینمان هەمیشە بیروڕای جیاوازیان لەسەر بابەتە جیاوازیی هەڵگرەکان (المواچیع الخلافیە) بووەو، هەمیشە بە لێبوردەیی و سینگ فراوانییەوەش، لەو بوارەدا مامەڵەیان پێکەوە کردوەو، هیچ زانایەک ئەوی دیکەی تۆمەتبار نەکردوە بە شلگیریی لە دیندارییداو، بێگومانیش مەرج نیە هەر کەس بیرو ڕایەکانی توندتربوون و پتر لای سەختیی گرت، لە بەرانبەرەکەی پارێزکارترو دیندارتربێ و، خەواریجیش لەو بارەوە نموونەیەکی زەقن، پێغه‌مبه‌ری خواش "صلی الله علیه وسلم" فه‌رموویه‌تی: (ما بالُ رجالٍ ێبلغهم عنِّی أمر تَرَخَّصْت فیه، فكرهوه وتنزّهوا عنه، فوالله ڵانا أعلمهم بالله وأشدهم له خشیە) البخاری: 6101، ومسلم: 2356، واته: بۆچی پیاونێك كارێكیان له‌هی من پێده‌گات كه به مۆڵه‌ت كارم كردوه، پێیان ناخۆشه‌و خۆیانی لێ به به‌رز ده‌گرن! به‌خوا من له‌هه‌موویان زاناترم به‌خواو له‌هه‌مووشیان پتر سامی لێ ده‌كه‌م.
4- هەمیشە خەتی نێوەڕاست گرتن و هاوسەنگیی (إتزان)، هەق بە مرۆڤ دەپێکێ و، لە لادان و خلیسکان دەیپارێزێ: (ۆكَژَٰلِكَ جَعَلْنَاكُمْ أُمَّەً ۆسَگًا...) البقرە -143-.
کەواتە: وەک وریای شلگیریی و کەمتەرخەمیی (میوعە و تفریگ) دەبین، با وریای زۆر لە خۆکردن (تکلّف) و سەختگیریی (تشدّد) یش بین، چونكه هه‌ردووكیان لادانن له‌ڕاسته شه‌قام.
5- پێغەمبەری خوا "صلی الله علیه وسلم" زۆر جەختی لەسەر دڵخۆشکردن و ئاسانکاریی (تبشیر و تیسییر) کردوەو فەرموویەتی: (یسِّروا ولا تُعَسِّروا وبشِّروا ولا تُنَفِّروا) البخاری: 69، ومسلم: 1734.
واتە: ئاسانکاریی بکەن و قورسکەریی مەكه‌ن و، خەڵک دڵخۆش بکەن و مەیان سڵەمێننەوە.
بە هیوای ئەوەی هەموو لایەک سرووشت و میزاجی خۆمان لەگەڵ شەریعەتدا بگونجێنین و، تەرازوو (میزان)ی دیندارییمان شەریعەتی خوا بێ، نەک میزاج و تەبیعەتی خۆمان.
والسلام علینا و علی عبادالله الصالحین
28/3/2021 ز
15/ شعبان/1442 ک
عه‌لی باپـیـر