هەرێم نیوز

ینچوان، چین - لە دڵی ڕۆژئاوای چین، لە دامێنی چیای هێلان، یینچوان پایتەختی هەرێمی خۆبەڕێوەبەری نینگشیا هوی هەڵکەوتووە. لە شارێکی بیابانەوە گۆڕاوە بۆ مۆدێلێکی کولتووری کە ڕەسەنایەتی ئیسلامی لەگەڵ ڕۆحی مۆدێرنیتی خێرای چینیدا تێکەڵ دەکات،یینچوان تەنیا شارێکی چینی نییە؛ هێمای هەمەجۆریی کولتووری و لێبوردەیی ئایینییە لە چین. موسڵمانانی نەتەوەی هوی زۆرینەی دانیشتوانی شارەکە پێکدەهێنن و بە دەیان مزگەوت ڕازاوەى تێدایە کە ڕەنگدانەوەی سیمای ئیسلامی ناوخۆییە، بە هاوئاهەنگییەکی تەواو لەگەڵ تەلارسازی نەریتی چینی،لە ڕووی مێژووییەوە، یینچوان ڕۆڵێکی سەرەکی بینیوە وەک وێستگەیەک لەسەر ڕێگای ئاوریشمی کۆن، کە کاروان و بازرگانانی ڕۆژهەڵات و ڕۆژئاوا لەوێ کۆدەبوونەوە و کاڵا و بیرۆکە و بیروباوەڕیان ئاڵوگۆڕ دەکرد. ئەمڕۆ شارەکە درێژکراوەیەکی مۆدێرن بۆ ئەم ڕۆڵە، بووەتە یەکێک لە ناوەندە دیارەکانی پەیوەندی نێوان چین و جیهانی عەرەبی،لە ساڵانی ڕابردوودا، یینچوان میوانداری بۆنە گەورەکانی وەک پێشانگای چین و دەوڵەتانی عەرەبی کردووە، کە ڕەنگدانەوەی خواستەکانی چینە بۆ بەرزکردنەوەی هاوکاری ئابووری و کولتووری لەگەڵ جیهانی عەرەبی لە ژێر دەستپێشخەری پشتێن و ڕێگادا. هەروەها شارەکە شایەتحاڵی واژۆکردنی چەندین ڕێککەوتنی دوولایەنە بووە، بەتایبەتی لە بوارەکانی تەکنەلۆژیا و وزە و کشتوکاڵی مۆدێرن،لە شەقامەکانی یینچواندا ڕابردوو و ئێستا بە شێوەیەکی هاوسەنگ تێکەڵ دەبن، شارەکە ڕێنێسانسێکی خێرای شار و تەکنەلۆژی بەخۆیەوە دەبینێت، لەگەڵ بڵاوبوونەوەی تاوەرەکانی نیشتەجێبوون و پڕۆژەی زیرەک و شارە پیشەسازییە مۆدێرنەکان.

گۆڕەکانی پاشاکانی شیا ڕۆژئاوا

لە پەراوێزی شارەکەدا گۆڕەکانی پاشاکانی شیا ڕۆژئاوایی هەڵکەوتوون کە بەم دواییە لە لیستی میراتی جیهانی یونسکۆدا تۆمارکراون. ئەم شوێنەوارە مێژووییانە شایەتحاڵی ڕابردوویەکی شکۆمەندن کە مێژووەکەی دەگەڕێتەوە بۆ سەدەی 11 و پێگەی نینگشیا وەک شانەیەکی شارستانیەت بە کارەکتەری ناوازە پشتڕاست دەکەنەوە،یینچوان مۆدێلێکی سەرکەوتووی پێکەوەژیانی نێوان نەتەوە و ئایینەکانە، کە ئەندامانی نەتەوەی هوی موسڵمانان شانبەشانی هان و تبتییەکان و گروپەکانی دیکە لە ژینگەیەکی ڕێزگرتن و هاوکاریدا دەژین. حکومەتی چین پاڵپشتییەکی تایبەت بۆ پاراستنی سیمای کولتووری و ئایینی شارەکە دەکات، ئەمەش لە چوارچێوەی سیاسەتی بەرەوپێشبردنی یەکێتی نیشتمانی و فرەچەشنی نەتەوەیی. یینچوان تەنها پایتەختی نینگشیا نییە، بەڵکو دەروازەی چینە بۆ جیهانی ئیسلامی و پەنجەرەیەک بۆ جیهان لەسەر شارستانیەتێکی چینی فرەلایەنە. شارێکە نوێنەرایەتی بەرجەستەکردنی زیندوو لە میراتی هاوبەش و هاوکاری داهاتووی نێوان گەلان دەکات.