بیار حاجی کەمال- توێژەری_دەرونی
توێژینەوە دەروونییەكان باس له‌وه ده‌كه‌ن كه په‌شیمانی حاله‌تێكی هه‌لچوونی ده‌روونیه له و كه‌سانه رووده‌دات كه :
1-خاوه‌نی بریاری خۆیان نین .
2-په‌روه‌رده‌یه‌كی په‌رته‌وازه كراون .
3- ناز پێدانی منداڵ .
4- حرمان له سۆز و خۆشه‌ویستی خێزان .
5- فشاری كۆمه‌ڵایه‌تی .
6- فشاری ده‌روونی و ئابووری .
7- جیابونه‌وه‌ی دایك و باوك (ته‌لاق )
8- په‌یوه‌ست بوونی نه‌رێنی (تواصل سلبی ).
9- جیابونه‌وه‌ی سۆزداری خێزان .
10-شه‌رو هه‌رای ناو خێزان .
11- توندوتیژی به‌رده‌وام له ژینگه ی په‌روه‌رده‌یی .
12- دله راوكێ و شله‌ژان .
-توێژینەوە یەكی سایكۆلۆژی له (ئیسپانیا ) باس له‌وه ده‌كات كه ره‌گه‌زی مێینه زیاتر په‌شیمان ده‌بنه‌وه له هه‌لس و كه‌وتی رۆژانه به‌رامبه‌ر ره‌گه‌زی نێر (1:4 ) له‌سه‌ر ئه‌و كرده‌وانه‌ی كردوویانه .
-وێژینەوە یەكی دیكه‌ی ( دیلی ته‌لگرافی به‌ریتانی ) ده‌لێت ئافره‌تانی ته‌مه‌ن ناوه‌ند ( 20-40 ) سالی زیاتر هه‌ست به په‌شیمانی ده‌كه‌ن له ته‌مه‌نه‌كانی دیكه.
- د. ئایزیار له زانكۆی باسكی ئیسپانی هه‌ستی كرد ره‌گه‌زی مێینه به‌شيمانی له سه‌ر بریاره‌كانی ديارە و هه‌لقولاوی سروشتی كۆمه‌لایه‌تیه .
به لام پیاو زیاتر چاو پۆشی له هه‌له‌كانی ده‌كرێت . واته په‌شیمانی ئه‌ساسێكی بایۆلۆژی نیه .
-له كۆمه‌لگای داخراو سه‌ركوتكه‌ر زیاتر تاكه‌كانی توشی په‌شیمانی ده‌بنه‌وه له به‌ر ئه‌وه‌ی كه‌سایه‌تی سه‌ر به خۆیان نیه .
-توێژینەوە یەكی دیكه كه (156) هه زه‌كارو (96 ) لاو و (118 ) كامل بوو هه‌ردوو ره‌گه‌ز باس له حاله‌تی په‌شیمانی ده‌كه‌ن زۆربه‌یان :
1-په‌روه‌رده له سه‌رده‌می مندالی هۆكاره .
2-سزای به‌رده‌وام له‌سه‌ر ره‌فتاری هه‌ره‌مه‌كی.
3-داب و نه‌ریت .
4- شه‌رمنی بروا به خۆنه‌بوون .
5- سه‌ركۆنه‌كردنی منداڵ به به‌رده‌وامی .
6- هه‌ستكردن به گرێی ده‌روونی ( كێماسی )
7- كێشه‌ی خێزانی .
8- كێشه‌ی ئابووری .
ئه‌و كه‌سانه‌ی كه كه‌سایه‌تێكی سه‌ربه‌خۆیان نیه زیاتر و زووتر له بریاره‌كانیان په‌شیمان ده‌بنه‌وه وه منی باڵا زاڵ ده‌بێت به‌سه‌ر من و ئه‌و دا په‌شیمانی دروست ده‌بێت .
توێژینەوە یەكی ژاك بیرودا له فه‌ره‌نسا كرا له سه‌ر (2300) ژن له ته‌مه‌نی (25- 70 ) سالی (56% ) په‌شیمانن له شووكردن ژیانی ته‌نهایان پێ خۆشه 27% له هاوسه‌ری خۆیان رازی نین ئه‌گه‌ر بگه‌رێنه‌وه ته‌مه‌نی پێش شووكردن هه‌مان پیاو هه‌لناپژێرنه‌وه .
-توێژینەوە یەكی ئه‌مریكیش له گۆڤاری (وومانزدای ) له سه‌ر (1700 ) ژن كراوه كه ( 36% ) پیاوی دیكه ده‌ناسن غه‌یری مێرده‌كانیان له به‌ر ئه‌وه له شووكردنی یه‌كه‌م په‌شیمانن 49% گومان له ناپاكی مێرده‌كانیان ده‌كه‌ن و په‌شیمانن له شووكردن .....